මහනුවර ඇසළ පෙරහැර: ශ්‍රී ලංකාවේ අභිමානවත් සංස්කෘතික මංගල්‍යය
ශ්‍රී ලංකාවේ සංස්කෘතික අනන්‍යතාවය ලොවට විදහාපාන අති උත්කර්ෂවත් මංගල්‍යයක් ලෙස මහනුවර ඇසළ පෙරහැර හැඳින්විය හැකිය. වසරක් පාසා ඇසළ මාසයේදී මහනුවර නගරයේදී පැවැත්වෙන මෙම පෙරහැර, දේශීය මෙන්ම විදේශීය සංචාරකයන්ගේද සිත් ඇදගන්නා සුවිශේෂී උත්සවයකි. බුදුන් වහන්සේගේ පූජනීය දන්ත ධාතූන් වහන්සේට පුද සත්කාර කිරීම අරමුණු කරගනිමින් පැවැත්වෙන මෙම පෙරහැර, ශ්‍රී ලංකාවේ බෞද්ධ උරුමයේ සහ සංස්කෘතික සම්ප්‍රදායන්ගේ ජීවමාන සංකේතයකි.

ඉතිහාසය සහ සම්ප්‍රදාය
මහනුවර ඇසළ පෙරහැරේ ඉතිහාසය ඈත අතීතයට දිව යයි. මෙය ඇසළ පෙරහැර සහ දළදා පෙරහැර යන පෙරහැර දෙකක එකතුවක් ලෙස සැලකේ. ඇසළ පෙරහැර ක්‍රි.පූ. 3 වැනි සියවසේදී පමණ ආරම්භ වූ බව විශ්වාස කෙරෙන අතර, එය කාලෝචිත වර්ෂාව සඳහා දෙවියන්ගේ ආශිර්වාදය ලබා ගැනීම සඳහා සිදු කරන ලද චාරිත්‍රයකි. දළදා පෙරහැර ආරම්භ වූයේ ක්‍රි.ව. 4 වැනි සියවසේදී පමණ බුදුන් වහන්සේගේ පූජනීය දන්ත ධාතූන් වහන්සේ ශ්‍රී ලංකාවට වැඩමවීමෙන් පසුවය. වර්තමාන පෙරහැරේ ස්වරූපය මහනුවර රාජධානිය සමයේ සිට පැවත එන අතර, දන්ත ධාතූන් වහන්සේ ප්‍රදර්ශනය කිරීමේ සම්ප්‍රදාය වසර 1,500 කට වඩා පැරණි ය. 1815 දී බ්‍රිතාන්‍යයන්ට මහනුවර රාජධානිය අහිමි වීමෙන් පසු, දන්ත ධාතූන් වහන්සේගේ භාරකාරත්වය මහා සංඝරත්නයට පැවරිණි. පාලක රජෙකු නොමැති අවස්ථාවක, දියවඩන නිලමේ තනතුර පිහිටුවන ලද්දේ ධාතූන් වහන්සේට අදාළ දෛනික පරිපාලන කටයුතු අධීක්ෂණය කිරීම සඳහාය.

පෙරහැරේ අංග
මහනුවර ඇසළ පෙරහැර දින දහයක් පුරා පැවැත්වෙන අතර, එය කුඹල් පෙරහැර සහ රන්දෝලි පෙරහැර ලෙස අදියර දෙකකට බෙදා දැක්විය හැකිය. සෑම රාත්‍රියකම පෙරහැරේ අලංකාරය සහ උත්කර්ෂවත් බව වැඩි වේ.

කුඹල් පෙරහැර
කුඹල් පෙරහැර දින පහක් පුරා පැවැත්වේ. මෙම පෙරහැරේදී දළදා කරඬුව වැඩම කරවනු ලබන්නේ දියවඩන නිලමේ විසින් තෝරාගත් අලංකාර ලෙස සරසන ලද හස්තියෙකු විසිනි. මෙම පෙරහැර සාපේක්ෂව කුඩා වන අතර, එය ප්‍රධාන පෙරහැරට පෙර පෙරහුරුවක් ලෙස ක්‍රියා කරයි. නර්තන ශිල්පීන්, බෙර වාදකයින්, ගිනි කෙළි දක්වන්නන් සහ අලි ඇතුන්ගෙන් සමන්විත මෙම පෙරහැර මහනුවර වීදි පුරා ගමන් කරයි.

රන්දෝලි පෙරහැර
රන්දෝලි පෙරහැර දින පහක් පුරා පැවැත්වෙන අතර, එය පෙරහැරේ ප්‍රධාන සහ වඩාත්ම අලංකාර කොටසයි. මෙම පෙරහැරේදී දළදා කරඬුව වැඩම කරවනු ලබන්නේ දළදා මාළිගාවේ ප්‍රධාන හස්තියා වන මාලිගාවේ ඇතු විසිනි. රන්දෝලි පෙරහැරේදී අලි ඇතුන් විශාල සංඛ්‍යාවක් සහභාගී වන අතර, ඔවුන් අලංකාර ලෙස සරසා ඇත. විවිධ නර්තන කණ්ඩායම්, බෙර වාදකයින්, කොඩි දරන්නන්, සහ සාම්ප්‍රදායික කලාකරුවන් මෙම පෙරහැරට එක්වී එහි අලංකාරය තව තවත් වැඩි කරයි. අවසාන රන්දෝලි පෙරහැර, ඇසළ පෙරහැරේ උච්චතම අවස්ථාව වන අතර, එය අතිශය අලංකාරවත් හා උත්කර්ෂවත් අයුරින් පැවැත්වේ.

දිය කැපීමේ මංගල්‍යය සහ දහවල් පෙරහැර
රන්දෝලි පෙරහැර අවසන් වීමෙන් පසු, දිය කැපීමේ මංගල්‍යය මහවැලි ගඟේ ගෙටඹේ තොටුපළේදී සිදු කෙරේ. මෙය පෙරහැරේ අවසාන චාරිත්‍රය වන අතර, එයින් පසු දහවල් පෙරහැරක් මහනුවර වීදි පුරා ගමන් කරයි. මෙම දහවල් පෙරහැරෙන් පසු ඇසළ පෙරහැර නිල වශයෙන් අවසන් වේ.

සංස්කෘතික වැදගත්කම
මහනුවර ඇසළ පෙරහැර ශ්‍රී ලංකාවේ සංස්කෘතික හා ආගමික ජීවිතයේ අතිශය වැදගත් ස්ථානයක් ගනී. එය බුදුන් වහන්සේට සහ දන්ත ධාතූන් වහන්සේට දක්වන ගෞරවය මෙන්ම, ශ්‍රී ලංකාවේ පැරණි සම්ප්‍රදායන් සහ කලා ශිල්ප ආරක්ෂා කිරීමේ සංකේතයකි. මෙම පෙරහැර තුළින් සිංහල සංස්කෘතියේ විවිධ අංගයන් වන නර්තනය, සංගීතය, ඇඳුම් පැළඳුම්, සහ අලි ඇතුන් පුහුණු කිරීමේ කලාව ලොවට ප්‍රදර්ශනය වේ. එය ශ්‍රී ලංකාවේ ජාතික උරුමයේ සහ අනන්‍යතාවයේ කැඩපතක් බඳුය.

නිගමනය
මහනුවර ඇසළ පෙරහැර යනු හුදෙක් උත්සවයක් පමණක් නොව, එය ශ්‍රී ලංකාවේ පොහොසත් ඉතිහාසය, සංස්කෘතිය, සහ ආගමික භක්තිය විදහාපාන ජීවමාන කෞතුකාගාරයකි. මෙම අසිරිමත් මංගල්‍යය, වසර දහස් ගණනක් පුරා පැවත එන සම්ප්‍රදායන් සහ විශ්වාසයන් අනාගත පරම්පරාවන් වෙත ගෙන යන පාලමකි. එය ශ්‍රී ලංකාවට පැමිණෙන ඕනෑම අයෙකු අත්විඳිය යුතු අද්විතීය අත්දැකීමකි.

අහිමි හිමිකරු