ඉන්දියන් සාගරයේ සුන්දර දිවයිනක් වූ ශ්‍රී ලංකාව කලක් ජීවයෙන් පිරුණු සශ්‍රීක හරිත වනාන්තරවලින් වැසී තිබුණි. මෙම වනාන්තර බොහෝ අද්විතීය සතුන් සහ ශාක සඳහා නිවහන වූ අතර, ජීවමාන සහ සමබර පරිසර පද්ධතියක් නිර්මාණය කරයි. කෙසේ වෙතත්, මෑත වසරවලදී, වන විනාශය හේතුවෙන් වනාන්තර භයානක ලෙස අතුරුදහන් වෙමින් පවතී. මෙම පාඩුව දිවයිනේ ජෛව විවිධත්වයට බරපතල බලපෑමක් ඇති කර ඇත.
ශ්‍රී ලංකාවේ වන විනාශයට ප්‍රධාන වශයෙන් බලපාන්නේ කෘෂිකර්මාන්තය, නාගරික සංවර්ධනය සහ දැව කැපීම සඳහා වැඩි ඉඩම් අවශ්‍යතාවයයි. වනාන්තර එළි පෙහෙළි කරන විට බොහෝ විශේෂවලට ස්වභාවික වාසස්ථාන අහිමි වේ. නිදසුනක් වශයෙන්, පොහොසත් ජෛව විවිධත්වය සඳහා ප්‍රසිද්ධ සිංහරාජ වන රක්ෂිතය, ශ්‍රී ලංකා දිවියා සහ දම් පැහැති ලැන්ගර් වැනි දුර්ලභ විශේෂවල නිවහන වේ. ඔවුන්ගේ වනාන්තර නිවාස විනාශ වූ විට, මෙම සතුන් වඳවීමේ තර්ජනයට මුහුණ දෙයි.
වනාන්තර අහිමි වීමේ ප්‍රතිවිපාක සතුන්ට පමණක් සීමා නොවේ. සමස්ත පරිසර පද්ධතියම බලපායි. සොබාදහමේ සමතුලිතතාවය පවත්වා ගැනීම සඳහා වනාන්තර තීරණාත්මක කාර්යභාරයක් ඉටු කරයි. ගස් සතුන්ට ආහාර සහ නවාතැන් සපයන අතර ඒවායේ මුල් පස නිසි ලෙස තබා ගැනීමට උපකාරී වේ. ගස් නොමැතිව, පස සෝදා ඉවත් කළ හැකි අතර, ඛාදනය වීමට තුඩු දෙන අතර නව ශාක වර්ධනය වීමට අපහසු වේ. මෙය, ආහාර සඳහා මෙම ශාක මත යැපෙන සතුන්ට බලපායි.
වනාන්තර විනාශය පරිසරය හරහා ජලය ගමන් කරන ආකාරය ද වෙනස් කරයි. වර්ෂාපතනය නියාමනය කිරීමට සහ අතිරික්ත ජලය අවශෝෂණය කිරීමෙන් ගංවතුර වැළැක්වීමට වනාන්තර උපකාරී වේ. ගස් ඉවත් කරන විට, ජල ප්රවාහය පාලනය කිරීම අඩු වන අතර, එය නිතර නිතර හා දරුණු ගංවතුර හෝ නියඟවලට හේතු විය හැක.
තවද, වාතයේ ඇති කාබන්ඩයොක්සයිඩ් අවශෝෂණය කර ගනිමින් දේශගුණික විපර්යාසයන්ට එරෙහිව සටන් කිරීමට වනාන්තර උපකාරී වේ. ගස් කපා පුළුස්සා දැමූ විට ගබඩා කර ඇති කාබන් නැවත වායුගෝලයට මුදා හරින අතර එය ගෝලීය උෂ්ණත්වය ඉහළ යාමට දායක වේ. මෙය ශ්‍රී ලංකාවට පමණක් නොව පෘථිවියට ද පුළුල් බලපෑමක් ඇති කරයි.
වන විනාශයේ ගැටලුව විසඳීම සඳහා වනාන්තර ආරක්ෂා කිරීමට සහ ප්‍රතිසංස්කරණය කිරීමට උත්සාහ දරයි. සංරක්ෂණ ව්‍යාපෘතිවල අරමුණ වන්නේ ඉතිරිව ඇති වනාන්තර ප්‍රදේශ සංරක්ෂණය කිරීම සහ වනාන්තර විනාශ වූ ස්ථානවල නැවත ගස් සිටුවීමයි. ප්‍රාදේශීය ප්‍රජාවන් මෙම ප්‍රයත්නයන් සඳහා සම්බන්ධ වීම ද වැදගත් වන අතර, ඔවුන්ගේ ස්වභාවික වටපිටාව ආරක්ෂා කර ගැනීමට ඔවුන්ට හැකි වේ.
අධ්‍යාපනික වැඩසටහන් මගින් වනාන්තරවල වැදගත්කම පිළිබඳව දැනුවත් කිරීම සහ සංරක්ෂණ ප්‍රයත්නයන්ට සහාය වීමට ජනතාව දිරිමත් කළ හැක. වනාන්තරවල වටිනාකම සහ ඔවුන් ජීවත් වන ජීවිතය අවබෝධ කර ගැනීමෙන්, මිනිසුන්ට ඒවා ආරක්ෂා කිරීමට උපකාර කිරීමට පියවර ගත හැකිය.
අවසාන වශයෙන්, වන විනාශය ශ්‍රී ලංකාවේ ජෛව විවිධත්වයට බරපතල බලපෑමක් ඇති කරයි. වනාන්තර අහිමි වීම බොහෝ අද්විතීය විශේෂවලට තර්ජනයක් වන අතර සොබාදහමේ සමතුලිතතාවයට බාධා කරයි. අනාගත පරපුරට ශ්‍රී ලංකාවේ පොහොසත් ජෛව විවිධත්වය භුක්ති විඳීමට සහ ප්‍රතිලාභ ලැබිය හැකි බව සහතික කරමින් දිවයිනේ වනාන්තර ආරක්ෂා කිරීමට සහ ප්‍රතිසංස්කරණය කිරීමට සියලු දෙනා එක්ව කටයුතු කිරීම අත්‍යවශ්‍ය වේ.
පවිත්‍රා රණතුංග
