ඔන්න මං අද නමි ඔයාලට කියන්න ආවෙි වෙනස්ම දෙයක් ගැන……..
මෙි ලංකාවනේ කාලෙන් කාලෙට එක එක රැලි එනවා වගේම පෙර සිංහල ගති පුරුදුත් මිනිස්සුන්ට අමතක වෙනවා….. එ වගේම තමයි පෙර පැරණි මිනිස්සුන්ගේ කියමන් වගේම ක්‍රියාකලාප අද සමාජය විසින් ගොඩෙි යැයි කියන ලේබලය ගහලා පැත්තකටම දාලා……
සමහර දේවල් තියනවා අපිට එහෙම අයින් කරලම දාන්න බැරි දේවල්…. ඉතිං එහෙම අයින් කරන්න බැරි වවටිනාකමක් තියන මනස්ගාත යැයි සලකා අද සමාජය නොසලකා හරින ලද කරුණු කීපයක් ඉදිරිපත් කරන්නයි මගේ සුදාණම…
මෙි දවස්වල රට පුරාම ඇති ලොකුම අර්බුදය තමයි ගොවිතැන් කරන්න පොහොර නැතිකම….. එක එක අය උද්ගොශන කරනවා නිතර දකින්න ලැබෙනවානේ…….
එත් ඉතිං නිකමට හරි හිතෙනවාද එ කාලේ අපේ පැරණි මිනිස්සු කොහොමද රට ස්වයංපෝෂිත කලේ කියලාවත්… වැවි අමුණු හැදුවා වාගේම හොද සරුසාර අස්වැන්නක් ලැබුවා… අහලා ඇතිනේ වෙල්ලස්ස කැරැල්ල ගැන…. එක කුඹුරු යායකින් තමයි එ වෙල්ලස්ස සටන ජය ගන්න වෙහෙස මහන්සිවු එ ආශ්‍රිත සියළු ගමිමාන ස්වයංපෝෂිත කලේ….
එත් අද …….. අද පිටරටින් කාබනික පොහොරයි රසායනික පොහොරයි එනකමි බලන් ඉන්න වෙලා….. ඇයි එහෙම උනේ….
එදා මුළු රටටම සහල් සපායා පිටරට පාව පැටවු පෙරදිග ධාන්‍යගාරය ලෙස විරුදාවලිය ගත් අපේ රට අද අන්තිම තැනට ඇදගෙන වැටිලා……
දේශපාලන උවමනාකමි වගේම ගොවියන්ගේ අතපසුවිමි මෙි අතර තියනවා කියලයි මට නමි හිතෙන්නේ….
ගොඩ මඩ දෙකම එකම විදිහට සරුසාර කල පැරණි ගොවියන්ට එදා රසායනික පොහොර තිබුණේ නෑ … ඔවුන් පොහොර වශයෙන් ගත්තේ පරිසරයේ තියන දේවල්ම තමයි…. අස්වැන්න නෙලා අවසානයේ හරකා බාන බැන්දෙත් ඔවුන් වෙල් යායේ… එ ගොම පසට එකතුවෙලා තවත් පස සාරවත්කලා….
කුඹුරේ ඇති කිවුල් දිය සහ ලවණයන් මී ගස් මගින් උරා ගන්නා නිසා ඔවුන් මී ගස් කපා දැමුවෙ නැ…..
එසේම මී ගසට එන වවුලන්ගෙ වසුරු කදිම පොහොරක්…..අසල ඇති මා දං ගසට එන කුරුල්ලන්ගෙන් කුඹුරේ කෘමි හානිය තුරන් වන නිසා මා දං ගසත් ඔවුන් පරිස්සමි කලා…..
එ වගේමයි මී ගස දහවල් කාලයේ වගේම රාත්‍රි කාලයෙත් ඔක්සිජන් සපයන වටිනා සමිපතක්….
1833දි සුද්දා විසින් ඉදිපත් කෙරු කොල්බෘෘක් කැමරන් ප්‍රතිසංස්කරණ වලින් මී ගස කැපිම ආරම්භ කලා.. මෙි මහා පොහොර ගහේ බලය දැනගත් ඔවුන් එදා නියොග කලා, මෙි සද්දන්ත ගස් සියල්ල කපලා වැවු අමුණු වල පාලමි බොක්කු වලට දාන්න….
එදා සුද්දා කියු දේවල් අපේ මිනිස්සු හරියටම කලා….. කුඹුරු පුරන් උනාම අපේ මිනිස්සු සුද්දාගේ වතුවල වැඩට ගියා… සුද්දා අපේ මිනිස්සු රසායනික පොහොර වලට පුරුදු කලා…..
එක මී ගසකින් කුඹුරු අක්කරයකට පොහොර දෙනවා වගේම එවා යුරියා වලට වඩා හතර ගුණයක පොශණ ගුණයකින් යුක්තයි…. එකල රජ සමයේදි මී ගසක් කපා දැමු පුද්ගලයන්ට ලැබුණු දඩුවම හිස ගසා දැමිම තරමි බරපතල දඩුවමක්….
එ තරමට ඉස්සර අපේ කුඹුරු පොශණය කලේ මී ගස.. මී ඇට කන්න ආව වවුල්ලු වාසුරු දැමිමා… වාසුරු ගිණිපෙටිටි පියනක ප්‍රමාණය යුරියා කිලො තුනක රසායනික සංගටක තියනවා…එහි බැර ලෝහ නෑ…
එහෙයින් ඔවුන් එවා රැක ගත්තෙ ඔවුන්ගේ ජිවිත වල කොටසක් වගේ….එ වගේම වී වැපිරිය යුතු කාලයන්ද ඔවුන් මනාව දැන උන්නා… එසේම ඉතා සාර්ථක ආහාර ගබඩා ක්‍රමද ඔවුන් සතු උනා…………
*** කුඹුක් ගස විශේෂ වන්නේ ඇයි ?…. එ ගැනත් මං කියන්නමි…
ටර්මිනලියා අර්ජුනා (Terminalia Arjuna) යන විද්‍යාත්මක නාමයෙන් හඳුන්වනු ලබන කුඹුක් ශාකය ශ්‍රී ලංකාවේ වියලි කලාපයේ සශ්‍රීකව වැඩෙන ඉතාමත් වටිනා ශාකයක්…… කුඹුක් ශාකය කොම්බ්‍රෙටාසේ (Combretaceae) කුලයටයි අයත් වන්නේ….
මේ ශාකය සම්බන්දව පවතින විද්‍යාත්මක කරුණු දැන හෝ නොදැන, පැරණි මුතුන් මිත්තන් විසින් කුඹුක් ගස පිළිබඳව දැඩි සැලකිල්ලක් දක්වා කටයුතු කර තිබුණු බව ඉතා පැහැදිලියි……
විශේෂයෙන් සෑම වැවක් හා අනෙකුත් ජල මූලාශ්‍ර ආශ්‍රිතව කුඹුක් ගස් සිටුවීම ඔවුන් විසින් මනාව කරනු ලැබ තිබුණා…..
කුඹුක් ගසේ තිබෙන්නා වූ මිල කළ නොහැකි හැකියාව වන්නේ ජලය පිරිසිදු කිරීමයි. මෙහිදී ජලය මෘදු කිරීම(ජලයේ කිවුල ගතිය අඩු කිරීම) හා පිරිසිදුකරණයද සිදුවන අතර ඒ මඟින් මනුෂ්‍ය වර්ගයාට සිදු කරන සේවය අති මහත්….
විශේෂයෙන්ම වියලි කලාපයෙ දැන් දකින්නට ලැබෙන වකුගඩු රෝග ඇතිවීමට එක ප්‍රධාන හේතුවක් වී ඇත්තේ, කිවුල් ජලය හෙවත් කඨින ජලය භාවිත කිරීම බවයි වෛද්‍යවරු පවසන්නේ….. වගාවට දැන් එක් කරන රසායනික පොහොර වගේම මෙි කිවුල් ජලයත් මිනිස් සිරුරට අහිතකරයි…… නමුත් පෙර කාලේ පැරණි මිනිසුන්ට මෙවැනි රෝග තිබුණේ නෑ….. අද බවබොග වල වගේම පානය කරන්නට ඇති ජලයෙත් ඇත්තේ විස පමණයි…….
ජලයේ බහුලව අඩංගු වන කැල්සියම් අඩංගු ලවණ සාන්ද්‍රණයෙහි අධික බව මේ තත්වයට හේතුවයි….
ඉහත සඳහන් ගැටළුව විසඳා ගැනීම සඳහා සොබාදහම විසින් ලබා දී තිබෙන එක් දායාදයක් වන්නේ කුඹුක් ශාකය….. මේ ශාකය වැව් ආශ්‍රිතව වගා කිරීමෙන් පිරිසිදු පානීය ජලය ලබා ගැනීමට පෙර මුතුන් මිත්තන් කටයුතු කර තිබුණේ එ ශාක මතු පරපුරටත් ආරක්ෂා කර දෙන ගමන්……..
එ නිසාම එ කාලේම බටහිර ආක්‍රමණිකයන් අපේ රටෙි කුබුක් ගසට බය උනා… එවා විනාශ කරන්න පවා ඔවුන් පෙළබි සිටියා…..
නමුත් අද…… අදත් සිදුවන්නේ මෙිතරමි වටිනාකමක් ඇති කුඹුක් ගස් කපා වත්පොහොසත් කමි ඇති අය ඔවුන්ගේ මැදුරු වල බිමට ඇල්ලිමයි….. අද එය රැල්ලක් වෙලා….. අපේම අවාසනාවට….. ජලය පිරිසිදු කරන්න ක්ලොරින් වගේම වගාව සරු කරන්න රසායනික පොහොර දැන් අත්‍යවශ්‍යම දෙවල් අතරට ඇවිත්…. එයත් රැල්ලක් නොවෙිද?…. පෙර මුතුන්මිත්තන් අපි වෙනුවෙන් ආරක්ෂා කල කුබුක් ගස් වගේම මී ගස් අද අවසන් ගමන් යන්නට සැරසි සිටින්නේ ධනවත් පුද්ගලයින්ගේ නිවාස සරසන්න…..
අටවිසි බුදුවරුන් අතරින් අනොමදස්සි බුදුන්වහන්සේ මාසයක් පමණ කෙටි කාලයක් දුෂ්කර ක්‍රියා කොට කුඹුක් ගස සෙවණේදී බුදු බවට පත්වූ බව සාසන ඉතිහාසයෙහි සදහන් වෙනවා…..
එ වගේමයි මෙි කියමණත්….. “සිංහලයා මෝඩයා කැවුම් කන්න යෝධයා”, යැයි කීවේ සිංහල ප්‍රතිරෝධි බටහිර ආක්‍රමිණිකයන්‍…
නමුත් කිසිදින සිංහලයා මෝඩකමට කැවුම් කෑවේ නැ…. ආක්‍රමණික යුධයක පවා අවි ආයුධවලට අමතරව කැවුම් මල්ලක් රැගෙන යන්න එදා ඔවුන් පුරුදු වෙලා සිටියා…..
ඒ සිංහලයාගේ බුද්ධිමත්කමට මිස මෝඩකමට නොවේයි….. දරුණු සටනකදි ඇතිවන ආහාර හිඟයට කැවුම් මල්ල බොහෝ ප්‍රයොජනවත් දෙයක්…… දින කිහිපයක් නිරාහාරව සිට ශක්තිය හීන වූ කෙනෙකුට කැවුමකින් ලැබෙන ශක්තිය අති මහත්….
එ වගේමයි යුද්දයකදි ඇති වන තුවාලවලදී කැවුම් තබා එම තුවාල ක්ශණිකව සුව කරගැනීමට හැකිබව සිංහලයා මනාව දැන සිටියා…. දින කිහිපයක් ගත වූ කැවුම් ගෙඩියකට ඕනෑම තුවාලයක් සුව කිරීමේ දිව්‍යමය හැකියාවක් තිබුණු බවයි පැරණි මිනිසුන් විස්වාස කලේ….
සිරිපා කරුණාවේදි පවා රිටක ගැට ගැසූ කැවුම් මල්ලක් රැගෙන යාම සිංහලයාගේ සිරිතක්… නමුදු එය මෝඩකමට නොවේ…කඳු තරණයේදී අද මෙන් මාර්ග පහසුකම් නොතිබු හෙයින් අධික දුෂ්කර මාර්ග වලින් කඳු තරණය කිරීමේදි අවශ්‍ය තරම් ආහාර රැගෙන යාම පහසු නොවෙි….
පිසූ ආහාර රැගෙන ගියද ඒවා ඉතා ඉක්මනින් නරක් වන බව අපි කවුරුත් දන්නවානේ…. කැවුම් මල්ලෙන් මේ ගැටලු සියල්ලම විසදෙනවා, එ වගේමයි තවත් ඉතාම ප්‍රයොජනවත් කාරණයක් තමයි, රිටෙහී ගැට ගැසූ කැවුම් මල්ල කරේ තබාගෙන යාමේදී කඳු තරණයේදී ඇතිවන සිරුරෙහි අධික නම්‍යශීලීභාවය අඩු කර සිරුර කෙලින් කරගෙන යාමට හැකි විම….
ඉතිං එහෙම සමබරතාවය රැකගැනීම කඳු තරණට බොහෝ පහසුවක්…. මේ කිසිවක සත්‍යතාවය නොදත් සුද්දා මෝඩකමට සිංහලයා කැවුම් කන බවයි පැවසුවෙි……
එ වගේමයි පෙර පැරණි මිනිසුන් තමන් නෙළු ගමිමිරිස් අස්වැන්නෙන් ඉවතලන නැටි පාරට දැමිමත් යමි හෙතුවක් මතයි….
එත් අද …… අද මිනිස්සු තමන් නෙළු ගමිමිරිස් අස්වැන්නෙන් ඉවතලන නැටි පාරට දාන්නේ එවා මිනිස් පයට පැගුණු පසු තමන්ගේ අස්වැන්න වැඩිවෙිවියැයි හිත්වල පැලපදියම් වි ඇති අධික තෘෂ්ණාවත් මිත්‍යා මතයත් නිසා….
නමුත් සත්‍ය නමි එය නොවෙයි…. පැරණි මුතුන්මිත්තන් තමන් නෙළු ගමිමිරිස් අස්වැන්නෙන් ඉවතලන නැටි පාරට දැමුවෙි කාගේ හො සමෙි රොගයක් සුවවෙියැයි සිතාගෙන , එයයි සත්‍යා…
එ ඇයි දැයි කියනවා නමි පෙර මිනිසුන් වැඩි පුරම ගමන් ගියේ පා ගමනින්….ඔවුන් කිසිවෙකුත් එකල පාවහන් යුගලක් නොපැලදුව ගානයි…. ගවු ගණන් දුර නිරුවත් පා ගමනින් ගමන් යන මිනිසුන්ගේ දෙපා වල නොයෙක් කුෂ්ඨ රෝග මතු වෙනවා…. එ වගේම නොයෙක් කෘමින්ගේ සපා කෑමි නිසා දෙපතුල් තුවාල විමත් දෙපා ඉදිමිමත් සිදුවුවා….
ගමිමිරිස් කියන්නේ ඖෂධිය වටිනාකමක් ඇති මහඟු කුළුබඩුවක්…. ගමිමිරිස් නැටිටෙි පවා එ ඖෂධිය වටිනාකම ගැබිවි තිබෙනවා…. එ නිසාම ගමිමිරිස් නැටි පයට පැඟි යද්දි දෙපාවල ඇති මා පෙර පැවසූ රෝගාබාධ විගසින් සුව වන්නේ කිසිවෙකුටවත් නොදැනෙන්නයි…
නමුත් අද තමන් නෙලා ගන්නා ගමිමිරිස් අස්වැන්නේ ඉවතලන නැටි පාරට දමා එවා පාගානෙ යන මිනිසුන් දිහා බොහො අය බලා සිටින්නේ තමන්ගේ අස්වැන්න වැඩි කරගැනීමෙි අභිප්‍රාය හිත් තුල තබාගෙන….
එදා මුතුන්මිත්තන්ගේ ආකල්ප සමග සංසන්දනය කරන විට අද අපි සිටින්නේ කොහෙද….. ?
අද මෙන් විද්‍යාව දියුණු යුගයක භෞතික උපකරණ වලින් කාළ ගුණ අනාවැකි නොකියු යුගයක අදට වඩා හොදින් ඔවුන් කාළ ගුණය ගැන දැනගත්තේ ඔවුන්ගේ හෙළ දැනුමෙන්…. නමුත් විද්‍යාව දියුණු අද වැනි යුගයක පැරණි මිනිසුන්ගෙ පැරණි මත විහිළුවක් වෙලා…. එත් විද්‍යාවට වරදින බොහොදේ පැරණි මිනිසුන්ගේ පැරණි මත ඉදිරියෙන් සිටින්නේ එ සියල්ලේම සත්‍ය බව මනා පෙන්වා දෙමින්…..
ඉදිරියේදී ඇතිවීමට හැකි නියන් තත්ව, ගං වතුර මනාව දැන ඒවාටද ඔවුන් සූදාණම්ව සිටියේ කල් වෙලා ඇතුවමයි…… අඩුම තරමේ අවුරුද්දකට දෙකකටවත් ඇති තරම් තල, මෙනේරී, කුරක්කන් ,බඩ ඉරිගු, වී වර්ග , ගබඩාකරගෙන සිටියේ කූඹින් වගේ…..
අද අපගේ එකම ප්‍රධාන ආහාරය බත් වූවද පෙර සිංහලයාට බොහෝ විකල්ප ආහාර තිබුණා…… කොස්,කුරක්කන් ,කවුපි,මුං ඇට, මඤ්ඤොක්කා ඔවුන්ගේ දිනපතා ආහාර වෙිල් වලට එකතුවුවෙි වැඩි වැඩියෙන් කාය ශක්තියෙන් වැඩි වෙද්දි….
එ වගේමයි, පරිසරයේ දකින සලකුණු වලින් ඔවුන් කාළගුණය මනාව අවභෝධ කරගත්තේ…
වඩු කුරුල්ලන් ගසක ඉතාම පහලින් කූඩූ තැනීම එලබෙන වැසී වාරයේ වර්ෂාව ඉතා අඩුවෙන් ලැබෙන බවට ද , ගසේ මැද කොටසේ කූඩූ තැනීම සාමන්‍ය වර්ෂාවක් ලැබෙන බවද ,ගසේ මුදුනේ නැත්නම් ඉහල කොටසේ කූඩු තැනීම අධික වර්ෂාක් ලැබීමටද ඉගියක් බව ඔවුන් දැන සිටියා……
එමෙන්ම කිරලකු වැව් තාවුල්ලේ ජලයට ආසන්නයෙහි බිත්තර දැමීම වර්ෂාව අඩු බවට ද , වැව් තාවුල්ලේ ඉහල කොටස හා කුඹුරු යාය අතර බිත්තර දැමීම සමාන්‍ය වර්ෂාවක් ලැබෙන බවට ද, කුඹුරු යාය තුල බිත්තර දැමීම වර්ෂාව අඩුවී නියං තත්වයක් ඇති වෙන බවට ඔවුන් නිගමනය කලා……..
දිවුල් ගසේ පළදාව වෙනදාට වඩා විශාල ලෙස වැඩිනම් ඉදිරියේදී නියං තත්වයක් ඇති වන බවද , අඹ ගසේ පළදාව බොහෝසෙයින් වැඩිවීම අධික වර්ෂාක් ලැබෙන බවටත් එසේම අඹ ගසේ ගෙඩි ප්‍රමාණය අඩුවී ගෙඩියේ නැට්ට අඩියක් පමණ දික්වී ගසත් ගෙඩියත් අතර දුර වැඩිනම් වර්ෂාව අඩුවන බව ඔවුන් දැන සිටියා……
එමෙන්ම අඹ ගස සම්පූර්ණයෙන්ම රතුපැහැති දල්ලෙන් පිරුණෙහිනම් නියඟය හමාර වී සති දෙක තුනක් ඇතුලත වර්ශාව ලැබෙන බවත් ඔවුන් දැන සිටියා……
කිරලෙකු රාත්‍රියෙදී පොලොවට ආසන්නයෙන් ගමන් කරමින් කෑ ගසයි නම් උරෙකු,ගෝනෙකු.බල්ලෙකු වැනි උස අඩු සතකු ගමන් කරන බවටත්,කිරලා ගස් මුදුන් දක්වා ඉහලින් කෑ ගසන්නෙ නම් මිනිසකු ගමන් කරන බවටත්, කිරලා ඉහල අහසට නැග කෑ ගසන්නේ නම් අලියෙක් ඇතෙක් ගමන් කරන බවටත් කිරලාගෙ නාද රටාවෙන් පැරණි හෙළයා දැන සිටියා…..
නමුත් අද මෙි දෙය සිදු වෙිද …. මී ගස් කපති … කුබුක් ගස් කපති…. කැවුමි යනු ගොඩෙි කෑමක් ලෙස හංවඩු ගසති…. එකල අප මුතුන්මිත්තන්ගෙ ක්‍රියා කලාප හා එ කියු කතා මිත්‍යා මත කර විහිළුවක් සේ සලකා සිටියි…… සංස්කෘතිය සදාචාරය ගැන කතා කරන්නා ගල් යුගයෙ මිනිසුන් ලෙස හංවඩු ගසයි ……
එ මොනවා උනත් පරිසරයට හානි කරන අයට පරිසරයෙන්ම දඬුවම් ලැබීම ස්වභාවිකයි…… අපිටද එවාට වන්දි ගෙවන්න වෙන්නේ නොකල වරදකට නොවෙිද….
එ නිසා සොබාදහමට විරුද්ධව කටයුතු නොකිරීම මානව වර්ගයාගේ ප්‍රධාන යුතුකම හා වගකීම වන බව කවුරු කවුරුත් වටහා ගත යුතුයි……
මිත්‍යා මතයැයි සමිමත කිසිවක් එකහෙලා ප්‍රතික්ෂේප කල නොහැකියි…… ආදි මුතුන්මිත්තන් එ දේවල් ක්‍රියාත්මක කලෙත් පැවසූවෙිත් අත්දැකීමි අනුසාරයෙන්…. ඔවුන්ගේ සමහර ක්‍රියාකලාප වෙත තාක්ෂණය අතින් දියුණු යැයි සමිමත යුගයේ සිටින අපට ලං වෙන්නවත් හැකිද?………. සැබෑ පරිසර හිතකාමියෙකු ලෙස විනාශ වෙමින් පවතින පරිසරය අනාගත පරපුර උදෙසා රැක දීම කළ යුතුයි….. එය අප කාගෙත් යුතුකමක් නොවන්නේද…..
තෙරුවන් සරණයි නිසංසලා රණසිංහ
