පුරාණ ග්‍රීක මිථ්‍යා කථාවල අද්විතීය ස්ථානයක් හිමි කර ගන්නා ඇතීනා දෙවඟන, ඥානය, යුද උපක්‍රම, ශිල්පීය හැකියාවන් සහ නගරවල ආරක්ෂාවට අධිපති දේවතාවිය ලෙස හැඳින්වේ. සියුස් දෙවියන්ගේ හිසෙන් උපන් අසාමාන්‍ය සම්භවයක් ඇති ඇය, ග්‍රීක දේව මණ්ඩලයේ වඩාත් බලගතු හා ගෞරවාදරයට පාත්‍ර වූ චරිතයකි.

ඇතීනාගේ උපත පිළිබඳ කතාව අතිශයින්ම සිත්ගන්නා සුළුය. සියුස් දෙවියන් ඔහුගේ ප්‍රථම බිරිඳ වූ මෙටිස් (Metis) ගිල දැමීමෙන් පසු, ඔහුට දරුණු හිසරදයක් ඇති විය. මෙම වේදනාව සමනය කිරීම සඳහා හෙෆේස්ටස් (Hephaestus) දෙවියන් විසින් සියුස්ගේ හිස පොරවකින් පලන ලද අතර, ඉන් අනතුරුව සම්පූර්ණ සන්නාහයෙන් සැරසී ඇතීනා දෙවඟන බිහි වූවාය. ඇය උපතේදීම පරිණත, ප්‍රඥාවන්ත සහ යුද ශක්තියෙන් පසුවූ බව කියැවේ.

ඇතීනා ප්‍රකට වූයේ ඇගේ අසමසම ඥානය හා බුද්ධිය හේතුවෙනි. ඇය හුදු යුදකාමී දේවතාවියකට වඩා වෙනස් වූවාය; ඇය යුද්ධය මෙහෙයවූයේ ප්‍රචණ්ඩත්වයෙන් නොව, උපායශීලීව හා බුද්ධිමත්ව ය. එබැවින්, ඇය යුද්ධයේ ප්‍රඥාවේ දේවතාවිය ලෙසද හැඳින්විණි. ග්‍රීක වීරයන් රැසකට ඇය මග පෙන්වීම් හා උපකාර ලබා දුන්නාය. ඔඩිසියස්ගේ (Odysseus) නිවසට පැමිණීමේ දීත්, පර්සියස් (Perseus) මෙඩූසා පරාජය කිරීමේ දීත් ඇතීනාගේ සහය අතිමහත් විය.

ඇතැන්ස් නගරය ඇගේ අනුග්‍රහය යටතේ පැවති අතර, නගරයට ඇයගෙන් ලැබුණු ආරක්ෂාව හා සමෘද්ධිය හේතුවෙන් නගරවාසීන් ඇයට මහත් භක්තියක් දැක්වූහ. පාර්තෙනන් දේවාලය ඇය වෙනුවෙන් ඉදිකරන ලද්දක් වන අතර, එය පුරාණ ග්‍රීක ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පයේ විශිෂ්ටතම නිර්මාණයකි. ඇතීනා ශිල්ප හා කලා ශිල්පීන්ගේද අනුශාසිකාව වූවාය. වියමන, මැටි භාණ්ඩ සෑදීම සහ වෙනත් ශිල්පීය ක්‍රම මිනිසුන්ට ඉගැන්වූයේ ඇය බව විශ්වාස කෙරේ.
ඇය නිරූපණය කරනු ලබන්නේ බොහෝ විට සන්නාහයකින්, හෙල්ලයකින්, පලිහකින් (මෙඩූසාගේ හිස සහිත ඒජිස් පලිහ) සහ බකමූණෙකු (ඥානයේ සංකේතය) සමඟිනි. ඇතීනා දෙවඟන සදාකාලික කන්‍යාවක් ලෙස සිය පාරිශුද්ධත්වය රැක ගත්තාය. ඇය ශ්‍රේෂ්ඨත්වය, බුද්ධිය සහ බලය සංකේතවත් කරන චරිතයක් ලෙස ග්‍රීක මිථ්‍යා කථාවල සදාකාලිකවම වැජඹෙයි.

සටහන –පියුමි නෙළුමිකා