සම්මානයක් එක්කම අවුරුදු 5 සමරණ අපි

අපි මැගසින් ආරම්භ වෙන්නේ 2020 ජනවාරි පළවෙනිදා. 

ඒක ආරම්භ වෙන්නේ මගේ හිතට ආපු සිතුවිල්ලක ප්‍රතිඵලයක් විදිහට. පිටරටක ජීවත් වෙන කෙනෙක් විදිහට ශ්‍රී ලාංකික පිරිස එකට එකතු කරවන  ක්‍රමයක් හිත හිත ඉන්නකොට තමයි මගේ ඔලුවට ආවේ magazine එකක් කරන්න ඕනේ කියලා.  මැගසීනයකින් මිනිස්සුන්ට දෙයක් දීලා මිනිස්සුන් එකතු කරගන්න පුලුවන් කියන එක මට ඔලුවට ආවා. magazine කියන එක ඔලුවට එනවත් එක්කම, තේරුණ දෙයක් තමයි මිනිස්සුන්ට කාලය කියන එක ගොඩක් අඩුයි මේ කාලයේ පත්තරයක් අතට අරන් කියවන්න. දිනෙන් දින අලුත් වෙන තාක්ෂණයත් එක්ක මම හිතුවා අපි මේක ඊ මැගසින් එකක් විදියට සමාජයට දෙන්න පුළුවන් කියල. අන්න ඒ කන්සෙප්ට් එකේ ඉඳලාම තමයි මම මැගසින් පටන් ගන්නේ. මේ magazine එකේ තියෙන විශේෂත්වය තමයි රටවල් කිහිපයක් එකතු වෙලා කරන වැඩක්. මට මුල ඉඳලම ඕන වුණේ මේක මගේ නෙවෙයි අපේ කියල කියන්න. අන්න ඒක නිසා තමයි මේ මැගසින් එකට අපි මැගසින් කියලා නම දාන්න හිතුවේ.  රටවල් වලින් කිහිපයකින් එකතුවෙලා ලියන මේ මැගසින් එකේ ලොකු විශේෂත්වයක් ගන්නවා ඒ ලියන අය එම විෂයේ  ප්‍රවීණයවීමයි.  අදටත් මම ගොඩාක් සතුටින් කියන්න ඕනෙ මට ඉන්නවා මටත් වඩා උනන්දුවෙන් magazine එක ගැන කැපවෙන පිරිසක්.   මේ අවුරුදු පහ ඇතුළත ගොඩක් අඩියෙන් අඩිය උඩට ආවා. ඒ හැමෝගෙම අදහස්වල එකතුවෙන්.  ඉතින් අපේ වාසනාවත් එක්ක අපිට මේ අවුරුදු පහ ඇතුළත අපි මැගසින් එකට සම්මානයක් හිමිකරගන්න තැනටම එන්න පුළුවන් උනා. එංගලන්තය ඇතුළු වෙනත් රටවල් ගණනාවක් අතරේ දිගහැරෙන මෙම magazine එක තාක්ෂණය ඔස්සේ තමන්ගෙ තමන්ගේ ඇගිලි තුඩු වලට අරන් කියවන්න පුළුවන් තැනකට අපි ගෙනල්ලා තියෙනවා. ඒ කියන්නේ දුරකථනයට හෝ පරිගණකයට ලැප්ටොප් එකකට ඕනම විදිහකින් මේක බලන්න පුලුවන් විදියට අපි අද හදලා තියෙනවා. අපි මැගසින් කියන්නේ creative දක්ෂ ප්‍රවීණ කණ්ඩායමක එකතුවීමක්. ඉතින් ඉදිරියටත් තවත් අලුත් දේ එකතු කරගෙන දුර ගමනක් යන්න බලාපොරොත්තුවෙන් ඉන්නවා. හැමදෙනාම මේ හිටියා වගේම , ඉදිරියටත් අපි මැගසින් එකත් එක්ක එකතුවෙලා ඉන්න!, අපිව දිරිමත් කරන්න කියලා ඉල්ලා සිටින අතරම, මේ අලුත් අවුරුද්ද අලුත් බලාපොරොත්තු එක්ක ජය ගන්න ඉදිරියට යන්න ඔබට හැකි වේවා කියලත් ආදරයෙන් ප්‍රාර්ථනා කරනවා !.

ස්තුතියි !!

මම

ග‍යාන් කරුණාරත්න.

Q20 with අමා

මෙම දිනවල ඉහළ ප්‍රේක්ෂක ප්‍රතිචාර ලබමින් විකාශනය වන රැල්ල වෙරළට ආදරෙයි සහ සින්ටෝ ටෙලිනාට්‍යය ද්ව්ත්වය තුලින් පුංචි තිරයෙන් ඔබේ ආලින්දයට එන විවිධ ස්වරූපයේ චරිතයන් අතර තම රංගන කෞෂල්‍ය ශුක්ෂමව හසුරවමින් ප්‍රේක්ෂක සිත් තුල මතක සටහන් එකතු කල නව පරපුරේ අති දක්ෂ රංගන ශිල්පි චතුර රාජපක්ෂ සමග Q20 with අමා ආරම්භක සොදුරු කතා බහ…

1. නිවාඩු දවසට යන්න ආසම තැන
මුහුද පෙනෙන තැනකට

2. ඔබ අදින්න කැමති විදිය
මගේ විදියට

3. ඔබ කැමතිම කෑම වර්ගය
පලතුරු

4. ඔබ ව්‍යායාම කරන කෙනෙක්ද
ඔව්

5. ඔබට කතා කිරිමට හැකි භාෂාවන්
සිංහල, දෙමළ, ඉංග්‍රීසි

6. මෙම දිනවල ඔබ මුමුණන ගීතය
චරිත අතලගේ ගයන ගලන ගග

7. ඔබ ආදරය ලබන කෙනෙක්ද
ඔව් ආදරය ලබන කෙනෙක්

8. ඔබ කේන්ති යන කෙනෙක්ද
කේන්ති යනවා

9. ලෝකයේ කොහේ හිටියත් ඔබට අමතක නොවන කෙනෙක්
අමතක නොවන කෙනෙක් ඉන්නවා

10. දිනපතා පූරුද්දක් ලෙස කරන දෙයක්
දුරකථනය අතට ගන්නවා

11. ඔබ ගාව නිතරම තියන දෙයක්
මගේ හිනාව

12. ඔබ නැවත කියවන්න කැමති පොතක්
මක්සිම් ගොර්කිගේ “අම්මා”

13. ඔබ දුරකථනයෙන් වැඩිපුරම අමතන ඔහු හෝ ඇය
අම්මා

14. ඔබ නිතර භාවිතා කරන සමාජ මාධ්‍ය අවකාශය

Instagram

15. ඔබේ දුරකථනයෙහි දවසක screen time පැය ගණන
දන්නේ නැහැ

16. Me time ගැන ඔබේ අදහස
මට අදාල නැහැ

17. ඔබ අධ්‍යනයෙහි යෙදෙන්න හිතන දෙයක්
චෙස්

18. ප්‍රේක්ෂකයන් ඔබ ගැන නොදන්නා දෙයක්
මට හිතා ගන්න බෑ

19. සමාජයට ඔබෙන් ආදර්ශයක්
අත් හරින්න එපා. උත්සාහ කරන්න. කවදා හරි දවසක ජය ගන්න.

20. ඔබේ ප්‍රේක්ෂකයන්ට පණිවිඩයක්
ඔබව විශ්වාස කරන්න

අමා නාකන්දලගේ

පිළිකාවට ආයුර්වේද ප්‍රතිකාර තිබේ ද?

වර්තමාන සමාජය තුළ පිළිකා රෝගයේ ව්‍යාප්තිය ඉතා සීඝ්‍රව වැඩිවෙමින් පවතී.

පිළිකා රෝගය නිසා වසරකට ලෝකයේ මිලියන 10කට අධික මරණ ප්‍රමාණයක් වාර්තා වී ඇති අතර වර්තමානයේ පිළිකා රෝගයෙන් පීඩා විඳින බොහෝ රෝගීන් දක්නට ලැබේ.

සිරුරේ සෛල ස්වභාවිකත්වයෙන් මිදී අස්වාභාවික හැසිරීමකට යොමු වීම පිළිකා රෝගයේ මූලාරම්භය යි. 

ක්‍රමයෙන් විකසනය වන සෛල වර්ධනයක් සිදු වී, සිරුර තුල සමස්ථ ක්‍රියාවලියේ අසමතුලිත බවක් හටගැනීම මෙම රෝග තත්ත්වයේ ස්වභාවය යි. 

ආයුර්වේද මූලග්‍රන්ථයන්හි පිළිකා රෝගය පිළිබඳව ග්‍රන්ථි හා අර්බුද යටතේ පුළුල්ව හා විස්තරාත්මකව දක්වා ඇති අතර *අර්බුද චිකිත්සාව* , පිළිකාමය තත්ත්වයන් සඳහා සාර්ථක ප්‍රතිඵල ලබා දේ.

දේශීය හෙළ වෙදකම තුල පාරම්පරික වෛද්‍යවරු විසින් ඔඩු, වණ, ඇටපලා ගෙඩි, ගඩු බන්ධන යන නාමකරණයන්ගෙන් දක්වා ඇත්තේද මෙම රෝගී තත්ත්වය බව පිළිගැනේ.

බටහිර වෛද්‍ය විද්‍යාවට අනුව සෛල විභාජනය නොනවත්වා සීඝ්‍රව සිදුවෙමින් සිරුර තුල ඇතිවන ආගන්තුක වර්ධනයක් පිළිකාමය තත්ත්වයක් ලෙස හැඳින්වේ.

නිදානාදී කාරණා වලින් වාතාදී දෝෂයන් දූෂණය නිසා රක්ත, මාංශ හා මේදස් ධාතූන් දූෂණය වී යම් ශෝඵයක් (ඉදිමුම සහිත වර්ධනයක්) ඇති වීම ආයුර්වේද වෛද්‍ය විද්‍යාව තුල අර්බුදයක් ලෙසට සැලකේ.

අක්මාගත, අන්ත්‍රගත, පෙනහලුගත, ගර්භාෂගත, මුඛය ආශ්‍රිත, අස්ථි ආශ්‍රිත, පියයුරු හා පුරස්ථි ග්‍රන්ථි ආශ්‍රිත ලෙසට සිරුරේ එක් එක් ඉන්ද්‍රියන්හි පිළිකා හටගැනීමේ හැකියාව පවතී. 

ශරීරයේ ස්වභාවිකත්වය රැක ගැනීමට සිරුර අසමත් වීමෙන් සිරුරේ සෛල වල ස්වභාවිකත්වය ගිලිහී යාමෙන් විකෘති සෛල හටගැනීම නිසා පිළිකා තත්ත්ව ඇති වන බව ආයුර්වේදය තුළ පිළිගැනේ.

වර්තමානයේ ස්වභාවිකත්වයෙන් තොර ව සකසන ලද ආහාර සුලභ අතර එම ආහාර සංස්කරණයේදී කෘත්‍රිම රසකාරක, වර්ණකාරක හා කල්තබා ගැනීම සඳහා රසායනික ද්‍රව්‍ය එක් කරනු ලැබේ.

එම ආහාර විවිධ විකරණයන්ට බඳුන් වී තව දුරටත් ස්වභාවික තත්ත්වය නොමැතිව අස්වාභාවික තත්ත්වයකට පත් වී ඇත.

කෘත්‍රිම පරිසරයන්හි ජීවත් වන, අස්වාභාවික ආහාර හා නොයෙකුත් හෝර්මෝන ලබා දුන් ස්වභාවික නොවන ලෙස වර්ධනය වූ සත්ත්වයන්ගේ මස්, මාංශ පරිභෝජනයද අද සමාජයේ බහුලව සිදු කෙරේ.

මෙලෙස සිරුරට සුළු ප්‍රමාණ වලින් එක් වන ඇතැම් රසායනික ද්‍රව්‍ය සිරුර තුළ ‘විෂ’ ලෙස තැන්පත් වී පවතින අතර ඒවායේ අධික පරිභෝජනය හේතුවෙන් කල් යාමේදී ක්‍රමයෙන් විෂ තත්ත්වය වැඩි වී නොහිතෙනා මොහොතක දී ‘ගර විෂක්’ ලෙස ක්‍රියා කල හැකි බව ආයුර්වේද වෛද්‍ය වේදය තුළ දක්වා ඇත. මෙම විෂ යම් මට්ටමකට වඩා වැඩි වීමෙන් පසු සෛලීය මට්ටමේ වෙනස් කම් ඇති කල හැක.

එමෙන්ම වත්මන් සමාජය කාර්‍ය්යබහුල ඒකාකාරී ජීවන රටාවකට හුරුවීමත්, ස්වභාවධර්මයෙන් ඈත් වීමත් නිසා නිරන්තර මානසික ආතතියට ලක් වීමත් සිදු වේ. 

කාන්තාවන්ට හටගන්නා ගර්භාෂගත හා පියයුරු පිළිකා තත්ත්ව සඳහා ප්‍රධාන හේතුවක් ලෙස මානසික ආතතිය හේතු කොට ගෙන සිරුරේ ඇතිවන හෝර්මෝන අසමතුලිතතාවය දැක්විය හැක.

ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානයේ නිර්ණායක වලට අනුව රතු මාංශ පරිභෝජනය අන්ත්‍රගත පිළිකා තත්ත්ව ඇති කිරීමට හේතු වන බව දක්වන අතර, සුශ්‍රැත ආචාර්‍ය වරයා විසින් වසර 5000 ට පෙර දී සුශ්‍රැත සංහිතාවේ මස්, මාංශ පරිභෝජනය අර්බුද ඇතිවීමට ප්‍රධාන හේතු ලෙසට දක්වා ඇත.

එමෙන්ම, ආහාර අරුචිය, මල පිටවීමේ අසාමන්‍යතා, කෘෂ හා දුර්වල බව, මානසික ආතතිය, ප්‍රතිශක්තිය අඩු වීම යනාදී නොයෙක් රෝග ලක්ෂණ පිළිකා රෝගීන් අතර බහුලව වාර්තා වේ.

සිරුර තුළ පිළිකා සෛල ඇති වුවද ශරීරයේ ප්‍රතිශක්තිය ඉහළ මට්ටමක පවත්වා ගැනීමෙන් එම සෛල මර්දනය කිරීමේ යාන්ත්‍රණයක් මිනිස් සිරුර සතු වේ. එබැවින් ප්‍රතිශක්ති ජනක ආහාර පාන ලබා ගැනීම ඉතා සුදුසු ය.

බටහිර වෛද්‍ය ප්‍රතිකාරයේදී ඖෂධ එන්නත් කිරීම-Chemotherapy, ශල්‍ය කර්ම හා විකිරණ ප්‍රතිකාරය සිදු කරන අතර මෙම අවස්ථාවන්හී දී රෝගියාගේ ප්‍රතිශක්තිය දුර්වල වීමත් අතුරු ආබාධ ඇතිවීමත් බොහෝ විට සිදු වේ.

පිළිකා සෛල විනාශ කිරීමේදී සාමාන්‍ය නිරෝගී සෛල හානි වීම ද සිදු විය හැක.

ප්‍රතිශක්තිය දුර්වල පිළිකා රෝගීන්ගේ ප්‍රතිශක්තිය තව තවත් පහළ යෑමේ අවධානම පවතී.

පිළිකා රෝගය සම්පූර්ණ ලෙස සුව නොවූවද රෝගය  පාලනය කිරීමත්, රෝගියාගේ ජීවන තත්ත්වය නංවාලමින් ආයුෂ කාලය දීර්ඝ කිරීමටත්, රෝග පීඩාවන්ට සහනයක් ලබා දෙමින් ඉදිරි කාලය තුළ එදිනෙදා කටයුතු සාමාන්‍ය පරිදි සිදු කරගැනීමට අවස්ථාවක් ලබා දීමත් ප්‍රතිකාරයේ අරමුණ විය යුතු ය.

ප්‍රතිශක්තිය නංවාලීමට පෝෂ්‍යදායි ආහාර ලබා ගත යුතු බැවින් ආහාර රුචිය වර්ධනය, බඩගින්න ඇති කිරීම සඳහා ප්‍රතිකාර ලබා දීම සිදු කෙරේ.

රෝගයේ අවසන් ප්‍රතිඵලය පිළිකාව ලෙස දැකිය හැකි වුවත් සිරුරේ සමස්ථ අසමතුලිතතාවය නිවැරදි කිරීමට ආයුර්වේද වෛද්‍ය ප්‍රතිකාරය තුළ ප්‍රතිකාර පද්ධතියක් අඩංගු වේ. එමෙන්ම රසකිඳ, අශ්වගන්ධ, බිංකොහොඹ, පෙරුංකායම්, තිප්පිලි යන රක්ත ශෝධන ඖෂධ බහුල ලෙස ප්‍රතිකාරයේදී යොදා ගැනේ. 

වෛද්‍යවරයා විසින් රෝග-රෝගී බලාබලත්වය සළකා බලා විරේචන, නස්‍ය, රක්තමෝක්ෂණ යන පංච කර්ම ප්‍රතිකාර ශෝධන ප්‍රතිකාර ලෙස සිදු කරන අතර, ප්‍රතිශක්ති වර්ධක, රුචි කාරක, දීපන, පාචන ඖෂධ අභ්‍යන්තරව ලබා දීම සිදු කෙරේ.

එමෙන්ම විකෘති වූ සෛල විනාශ කිරීම සඳහා කෂාය වර්ග ලබා දේ.

ඉතා විශේෂ ක්‍රමවේදයකට අනුව විෂ මාරණය කළ සිවංගුරු, සාදිලිංගම්, ගන්ධක, රසදිය වැනි වීර්‍ය්ය අධික රස ඖෂධ වර්ග ලබා දීමත් ප්‍රතිකාරයේදී සිදු කෙරේ.

පිළිකා රෝගය වළක්වා ගැනීම සඳහා:-

– කෘත්‍රිම ආහාර, රසකාරක, වර්ණකාරක හා රසායන ද්‍රව්‍ය යෙදූ ආහාර භාවිතය අවම කිරීම

– ස්වභාවික ආහාර, පාන වලට යොමු වීම

– මස්, මාංශ වලින් වැළකීම

– ගැඹුරු තෙලේ බදින ලද ආහාර ගැනීමෙන් වැළකීම

– දෙමුහුම් ප්‍රබේද වලින් ඈත් වී දේශීය ප්‍රබේද වලින් සැකසූ ආහාර වලට යොමු වීම (උදාහරණ ලෙස, දේශීය සහල් භාවිතය- හීනැටි, පච්ච පෙරුමාල්, මඩතවාලු)

– දේශීය අල වර්ග භාවිතය- රාජාල, මඤ්ඤොක්කා, ඉන්නල, බතල

– දේශීය කුළුබඩු භාවිතා කොට සැකසූ තැම්බුම් හොදි භාවිතය

– කොළ කැඳ පානය කිරීම- (එළබටු කොළ, මොණර කුඩුම්බිය, කටුපිල, කෝවක්කා, දිවුල් කොළ, කරපිංචා අඩංගු කොළ කැඳ)

– තමන් ජීවත් වන ප්‍රදේශයේ හැදෙන වැවෙන දේශ සාත්ම්‍ය ආහාර, එළවළු, පලතුරු ආහාරයට ගැනීම (උදා:- නෙල්ලි, බෙලි, අනෝදා, වෙරළු, නමිනං, ස්ට්‍රෝබෙරි)

– මානසික ආතතිය, ක්‍රෝධ, කෝප, ශෝක, භය, තරහව වැනි මානසික ආවේගයන් අවම කරගැනීම

– ස්වභාවික පරිසරයට නැඹුරු වීම

– භාවනා ක්‍රම හා යෝග අභ්‍යාස වලට යොමු වීම

පිළිකා රෝග සඳහා ප්‍රතිකාරයේදී ලෝකයේ බොහෝ රටවල් අනුගමනය කරන්නේ වෛකල්පිත වෛද්‍ය ප්‍රතිකාර ක්‍රම වේදයකි.

බටහිර හා ආයුර්වේද ප්‍රතිකාර වල එක්වීමක් තුලින් ප්‍රතිකාරයේ සාර්ථකත්වය නංවාලීමේ හැකියාව පවතින බව සායනික ප්‍රතිකාර මගින් සනාථ කිරීමේ හැකියාව පවතී.

ආයුර්වේද වෛද්‍ය ප්‍රතිකාර වලට යොමු වීමේ දී ව්‍යාජ වෛද්‍ය වරුන්ට නොරැවටී සුදුසුකම් ලත් ආයුර්වේද වෛද්‍ය වරයෙක් වෙත ගොස් රෝග අවස්ථාවට නිසි ප්‍රතිකාර ලබා ගැනීම අනිවාර්‍යෙන්ම මතක තබා ගත යුතු කරුණකි.

වෛද්‍ය නාලිකා හංසිනී ජයතිලක

BAMS-Colombo (SL)

ජීවිතයේ නිවුනු දවස්

ජාති කුල ආගම් දුප්පත් පොහොසත් ආදී භේද පසෙක තබා බැලීමේදි කවුරුත් තම ජීවිතයේ අතීතයේ තිබුණු ශාන්ත, නිවුනු දවස් ගැන කතා කරති. එම දවස් නැවත නොඑන බව සිතා දුක් වෙති. එහෙත් බුද්ධ දේශනාව අනුව එම දවස් අතීතයේ කොටසක් ලෙස සැළකීම නොකළ යුතුය. අතීතය බවට පත්වන්නේ වර්තමානය සහ අනාගතයම ය. හැල්සියන් දවස් නැවතත් අත්දැකීමට ඔබට හැකිය. ඒ සඳහා ඔබට අවශ්‍ය වන්නේ ආකල්පමය ප්‍රයෝගයක් හෙවත් attitudinal shift ය. 

ධම්මපදයේ 76 වෙනි ගාථාවෙන් බුදුරජාණන්වහන්සේ විසින් පෙන්වාදෙනු ලබන්නේ ඒ සඳහා ගුණාංග තුනකින් යුතු පුද්ගලයන් ඇසුරු කළයුතු බවය. එම ගුණාංග මෙසේය:

1. නිධානයක් ඇති තැනක් පෙන්වාදෙන කෙනෙකු මෙන් ජීවිතයට මග පෙන්වීම (නිධීනං’ව පවත්තාරං)

2. ඔබේ වරද දුටු තැන පෙන්වා දිම (යං පස්සේ වජ්ජ දස්සිනං)

3. ඔබව ධනාත්මකව විවේචනය කිරීම (නිග්ගය්ය වාදීං මේධාවිං)                                   

ඔබට කුඩා කල මව්පියන් ගුරුවරුන් මනා ජීවිතයට මඟ පෙන්නූවිට ඔබ ඔවුන් සමඟ අමනාපයට  පත් වන්නට ඇත. එහෙත් ඔබ අද ඒ ළමා කාලය දකින්නේ සොඳුරු නිවුනු දවස් ලෙසය. ඒ ජීවිතයේ හැල්සියන් දවස් ය. ඔබව ආර්ථිකව සහ සදාචාරයෙන් වල පල්ලට ගෙන යන ඊනියා මිතුරන් සහ නෑයන්ගෙන් ඉවත්වීමෙන් නැවතත් හැල්සියන් දවස් උදාකර ගත හැකිය. ඔබ සුන්දර යැයි සිතන අය ඔවුන්ගේ අරමුණු වෙනුවෙන් ඔබව පාවිච්චි කරනවා විය හැකිය. සැබෑ නිදන් පෙන්නන්නා අමාරුවෙන් උපයාගත් මුදල විනාශ කිරීමට මඟ පෙන්වන්නා නොව මුදල් විනාශය වළක්වා ගැනීමට මග පෙන්වන්නා ය.

බොහෝ අය තමන්ට වරද පෙන්වා දෙන අය සමඟ අමනාප වෙති. එහෙත් ඔබේ වරද සාධාරණීකරණය කරන අය මී පැණි ලෙස ඔබ සිතන්නට පෙළඹීම විය හැක්කකි. ඔබ ගරු කළ යුත්තේ එබඳු මාරයන්ට නොව ආදරය නිසා අවංකව රළු වචනයෙන් හෝ ඔබේ වැරදි පෙන්වාදෙන අයට ය. 

බොහෝ අය ධනාත්මක විවේචනය (constructive criticism) නුරුස්සති. එහෙත් බොරුවට වර්ණනා කරන අයට ආදරය කරති. Constructive criticism අපේ ජීවිතයට අවශ්‍ය ය. 

ඉහත ගුණාංගත්‍රයයෙන් යුතු අය ඇසුරු කිරීමෙන් ඔබට නැවතත් හැල්සියන් දවස් නැවතත් උදාකර ගැනීමට හැකිය. ඒ සඳහා නව වසරේ මුල් දිනයේ සිටම ඉහළ ගුණාංගත්‍රයෙන් යුතු අය ඇසුරු කරමින් ජීවන රටාවේ  වෙනසක් (lifestyle change) සඳහා අවතීර්ණ වෙන්න. 

-ආචාර්‍ය දේදුනුපිටියේ උපනන්ද හිමි

2025 දී අලුත් වෙනසකින්, සාර්ථක ගමනක් යමු

2024 වසර අවසානය සටහන් උනේ ඉතාමත් ශෝකජනක විදියට. ඒ වසරේ අවසාන සතිය තුල ලෝකයේ ස්ථාන කිහිපයක සිදුවූ බිහිසුනු ගුවන් අණතුරු කිහිපයක් හේතුවෙන්. සෙමාන්‍යයෙන් ලෝකයේ ගුවන් ගමන් සදහා කාර්ය්‍ය බහුලම සතියක් වන නත්තල් නිවාඩුව හා නව වසර උදාව යෙදී ඇති වසරේ අවසාන සතිය තුල සිදුවූ මෙම ගුවන් අණතුරු කිහිපය මගින් සිදුවූ ජීවිත හානි සංඛ්‍යාව සුළුපටු නෑ.

සතිය ආරම්භ වෙන්නේ නත්තල් දිනට පෙර දින, එනම් දෙසැම්බර් 24 වන දින ඇමරිකානු ගුවන් සමාගමට අයත් සියළුම ගුවන් යානා තාක්ෂණික දෝශයක් හේතුවෙන් වහාම ගොඩබෑමට තීරණය කිරීමත් සමග. සාමාන්‍යයෙන් ගුවන් ගමන් සදහා වසරේ කාර්ය බහුලම දිනය ලෙස සැලකෙන දෙසැම්බර් 24 වනදා ගුවන් ගමන් සිය ගණනක් එකවර අවලංගු වීම එදිනබගුවන් ගතවීමට සිටි මගීන්ට දරාගත නොහැකි තරම් පාඩුවක් උනා. කෙසේ වෙතත් පැය කිහිපයක් ඇතුලත තාක්ෂණික දෝශය නිවරදි කිරීමට පියවර ගත් ඇමරිකානු ගුවන් සමාගම විශාල ප්‍රමාධයන් සහිතව උවද සිය ගුවන් යානා නැවත පියාසර කරවීමට පියවර ගත්තා.

ඒ දිනය එසේ ගතවෙද්දි 25 වන දින, එනම් අසිරිමත් නත්තල යෙදී තිබූ දිනයේදී අපිට අසන්නට ලැබුනේ හද කකියවන ගුවන් අනතුරක්. ඒ අසර්බයිජානයේ සිට රුසියාව බලා පියාසර කරමින් තිබූ අසර්බයිජාන් ගුවන් සේවයට අයත් Embraer 190AR වර්ගයේ ගුවන් යානයක් කසකස්ථානය වෙත හදිසි ගොඩබෑමක් සිදු කිරීමට උත්සාහ කිරීමේදී අනතුරට පත්වී එහි ගමන් කල මගීන් 38 දෙනෙකු මිය යාමයි. අනතුරට පත්වන අවස්ථිවේ එම ගුවන් යානයේ මගීන් 67 දෙනෙකු ගමන් කරමින් සිට ඇති අතර ඒ අතරින් වැඩි දෙනෙකු අසර්බයිජාන් ජාතිකයන් උනා.

ගුවන් අනතුරු විශ්ලේෂකයන් සදහන් කරන්නේ මෙම ගුවන් අනතුරට හේතුව රුසියානු ගුවන් ආරක්ෂන පද්ධතියෙන් ගුවන් යානය වෙත එල්ල වූ ප්‍රහාරයක් විය හැකි බවයි. රුසියාව විසින් එම චෝදනාව සෘජුව පිලි නොගත්තද ජනාධිපති පූටිං විසින් සිය අසල්වැසි අසර්බයිජාන් ජනාධිපතිවරයාගෙන් සමාව අයැද නිවේදනයක් නිකුත් කර තිබුනා. එම ගුවන් යානය රුසියාව වෙත ගොඩබෑමට උත්සාහ කරන අවස්ථාව වන විට යුක්රේන ඩ්‍රෝන ප්‍රහාරයකට එරෙහිව රුසියානු ගුවන් ආරක්ෂන පද්ධතිය ක්‍රියාත්මතව තිබූ අතර නිසැකවම එහි ප්‍රහාරයක් අසර්බයිජාන් මගී ගුවන් යානයටද එල්ල වී ඇති බව තහවුරු වේ.

නත්තල් දිනය එසේ ගෙවී යද්දි පසුගිය ඉරිදා එනම් 29 වනදා ලොකයේ ගුවන් ගමන් ක්ෂේත්‍රයට අමතක කල නොහැකි බිහිසුණුම දිනයක් ලෙස ඉතිහාසයට එක් උනා. එකම දිනයකදී පැය කිහිපයක් ඇතුලත ලෝකයේ ස්ථාන තුනකදී ගුවන් සේවාවන් තුනකට අයත් ගුවන් යානා අනතුරට පත්වුනා. එයින් බිහිසුණුම හා ඛේදජනකම ගුවන් අනතුර දකුණු කොරියාවේදී සිදුවූ අතර එය දකුණු කොරියානු ඉතිහාසයේ සිදුවූ විශාලතම ගුවන් අනතුර බවයි වාර්ථා වෙන්නේ.

තායිලන්තයේ බැංකොක් අගනුවර සිට දකුණු කොරියාවේ Muan ගුවන් තොටුපළ වෙත පියාසර කරමින් තිබූ Jeju Air ගුවන් සමාගමට අයත් බෝයිං 737-800 වර්ගයේ ගුවන් යානයක් ගුවන් තොටුපළට ගොඩබෑමට උත්සාහ කිරීමේදී සිදුවූ අනතුරකින් එම ගුවන් යානයේ ගමන් කරමින් සිටි පුද්ගලයන් දෙදෙනෙකු හැරෙන්නට ඉතිරි සියළු දෙනාම ජීවිතක්ෂයට පත් උනා. අනතුරට පත්වන විට ගුවන් යානයේ මගීන් 175 දෙනකු සහ කාර්ය මණ්ඩලය 6 දෙනෙකු ගමන් කරමින් සිට ඇති අතර ඉතිරි වූ දෙදෙනාම එහි ගමන් කරමින් සිටි ගුවන් සේවිකාවන් දෙදෙනෙකු බවයි වාර්ථා වන්නේ. 

ලියුම්කරු මෙම ලිපිය සකස් කරන විටත් ගුවන් එම දරුණු ගුවන් අනතුරට හේතුව නිෂ්චිතවම තහවුරු කරගෙන නොතිබූ නමුත් ගුවන් යානයේ කුරුල්ලන් ගැටීමක් හෝ අයහපත් කාලගුණය අනතුරට හේතුවන්නට ඇතැයි සැක කෙරෙනවා. එමෙන්ම මේ වන විට පරීක්ෂන වල අවධානය තවත් දෙසකට යොමුවී ඇති අතර ගුවනි ධාවන පථයක් අවසානයේ දැඩි බිත්තියක් ඉදිකර තිබීම කිසිසේත්ම සිදු නොකල යුත්තක් බවයි විචාරකයන් ප්‍රකාශ කරන්නේ. ගුවන් යානය ගැටී විනාශ වූ තාප්පය නෙතිබුනි නම් ජීවිත විශාල ප්‍රමාණයක් බේරා ගැනීමට හැකිව තිබූ බව ඔවුන් විශ්වාස කරනවා.

දකුණු කොරියාවේදී එතරම් විශාල අනතුරක් සිදුව තිබියෙදී ඊට පැය කිහිපයකට පසුව කැනඩාවෙන් තවත් ගුවන් අනතුරක් වාරතා උනා. ඒ කැනඩාවේ ශාන්ත ජෝන්ස් සිට හැලිෆැක්ස් දක්වා මගීන් 179 දෙනෙකු රැගෙන පියාසර කරමින් තිබූ කැනඩා ගුවන් සේවයට අයත් ගුවන් යානයක් ගොඩබෑමට උත්සාහ කිරීමේදී ගිනි ගැනීමත් සමගයි. ගුවන් යානයේ ජනේල වලින් පිටත ගිනි ගන්නවා දුටු ගුවන් මගීන් භීතියෙන් ඇලලී ගිය අතර කෙසේ හෝ ජීවිත හානියකින් තොරව ගුවන් යානය නතරකර ගැනීමට නියමුවන් සමත් වී තිබුනා. ගුවන් යානය ගොඩබෑමට යොදා ගන්නා රෝදයක් ක්‍රියා විරහිතව පැවතීම අනතුරට හේතුවන්නට ඇතැයි විශ්වාස කරනවා.

එදිනම එනම් දෙසැම්බර් 27 වන ඉරිදාම KLM නෙදර්ලන්ත රාජකීය ගුවන් සමාගමට අයත් බෝයිං 737-800 ගුවන් යානයක් නොර්වේ හීදී අනතුරට පත්වුනා. දකුණු කොරියාවේදී ගිනිගෙන විනාශ වූ වර්ගයේම ගුවන් යානයක් වූ නෙදර්ලන්ත ගුවන් යානය ගුවන් ගතවූ වහාම එහි හයිඩ්‍රොලික් පද්දතියේ ඇතිවූ දෝශයක් හේතුවෙන් හදිසි ගොඩබෑමකට උත්සාහ කර තිබුනා.

එම ගුවන් යානය අනතුරට පත්වන විට එහි මගීන් 182 කඅ ගමන් කරමින් සිට ඇති අතර ගුවන් ධාවන පතයෙන් ඉවතට විසිවූ KLM ගුවන් යානය කිසිදු මගියෙකුට අනතුරක් නොවී නතර කර ගැනීමට ගුවන් නියමුවන් සමත් වී තිබුනා. පසුව ජංගම පඩිපෙලක් භාවිතයෙන් සියළු මගීන් වහාම ඉවත් කිරීමට පියවර ගාන තිබූ අතර මෙම ලිපිය ලියන විටත් කුමන හේතුවක් නිසා අනතුර සිදුවූවේද යන්න තහවුරු කර ගෙන නොතිබිනි. එලැඹි 2025 වසර මෙවැනි ඛේදනීය පුවත් අසන්නට හෝ දකින්නට නොලැබෙන සුබ නව වසරක් වේවා යැයි “අපි” සියල්ලන්ගේම පැතුමයි.

තිලාන් ජයසේකර

2024 වසර අවසානය කදුලින් අවසන් කල ගුවන් අණතුරු.

2024 වසර අවසානය සටහන් උනේ ඉතාමත් ශෝකජනක විදියට. ඒ වසරේ අවසාන සතිය තුල ලෝකයේ ස්ථාන කිහිපයක සිදුවූ බිහිසුනු ගුවන් අණතුරු කිහිපයක් හේතුවෙන්. සෙමාන්‍යයෙන් ලෝකයේ ගුවන් ගමන් සදහා කාර්ය්‍ය බහුලම සතියක් වන නත්තල් නිවාඩුව හා නව වසර උදාව යෙදී ඇති වසරේ අවසාන සතිය තුල සිදුවූ මෙම ගුවන් අණතුරු කිහිපය මගින් සිදුවූ ජීවිත හානි සංඛ්‍යාව සුළුපටු නෑ.

සතිය ආරම්භ වෙන්නේ නත්තල් දිනට පෙර දින, එනම් දෙසැම්බර් 24 වන දින ඇමරිකානු ගුවන් සමාගමට අයත් සියළුම ගුවන් යානා තාක්ෂණික දෝශයක් හේතුවෙන් වහාම ගොඩබෑමට තීරණය කිරීමත් සමග. සාමාන්‍යයෙන් ගුවන් ගමන් සදහා වසරේ කාර්ය බහුලම දිනය ලෙස සැලකෙන දෙසැම්බර් 24 වනදා ගුවන් ගමන් සිය ගණනක් එකවර අවලංගු වීම එදිනබගුවන් ගතවීමට සිටි මගීන්ට දරාගත නොහැකි තරම් පාඩුවක් උනා. කෙසේ වෙතත් පැය කිහිපයක් ඇතුලත තාක්ෂණික දෝශය නිවරදි කිරීමට පියවර ගත් ඇමරිකානු ගුවන් සමාගම විශාල ප්‍රමාධයන් සහිතව උවද සිය ගුවන් යානා නැවත පියාසර කරවීමට පියවර ගත්තා.

ඒ දිනය එසේ ගතවෙද්දි 25 වන දින, එනම් අසිරිමත් නත්තල යෙදී තිබූ දිනයේදී අපිට අසන්නට ලැබුනේ හද කකියවන ගුවන් අනතුරක්. ඒ අසර්බයිජානයේ සිට රුසියාව බලා පියාසර කරමින් තිබූ අසර්බයිජාන් ගුවන් සේවයට අයත් Embraer 190AR වර්ගයේ ගුවන් යානයක් කසකස්ථානය වෙත හදිසි ගොඩබෑමක් සිදු කිරීමට උත්සාහ කිරීමේදී අනතුරට පත්වී එහි ගමන් කල මගීන් 38 දෙනෙකු මිය යාමයි. අනතුරට පත්වන අවස්ථිවේ එම ගුවන් යානයේ මගීන් 67 දෙනෙකු ගමන් කරමින් සිට ඇති අතර ඒ අතරින් වැඩි දෙනෙකු අසර්බයිජාන් ජාතිකයන් උනා.

ගුවන් අනතුරු විශ්ලේෂකයන් සදහන් කරන්නේ මෙම ගුවන් අනතුරට හේතුව රුසියානු ගුවන් ආරක්ෂන පද්ධතියෙන් ගුවන් යානය වෙත එල්ල වූ ප්‍රහාරයක් විය හැකි බවයි. රුසියාව විසින් එම චෝදනාව සෘජුව පිලි නොගත්තද ජනාධිපති පූටිං විසින් සිය අසල්වැසි අසර්බයිජාන් ජනාධිපතිවරයාගෙන් සමාව අයැද නිවේදනයක් නිකුත් කර තිබුනා. එම ගුවන් යානය රුසියාව වෙත ගොඩබෑමට උත්සාහ කරන අවස්ථාව වන විට යුක්රේන ඩ්‍රෝන ප්‍රහාරයකට එරෙහිව රුසියානු ගුවන් ආරක්ෂන පද්ධතිය ක්‍රියාත්මතව තිබූ අතර නිසැකවම එහි ප්‍රහාරයක් අසර්බයිජාන් මගී ගුවන් යානයටද එල්ල වී ඇති බව තහවුරු වේ.

නත්තල් දිනය එසේ ගෙවී යද්දි පසුගිය ඉරිදා එනම් 29 වනදා ලොකයේ ගුවන් ගමන් ක්ෂේත්‍රයට අමතක කල නොහැකි බිහිසුණුම දිනයක් ලෙස ඉතිහාසයට එක් උනා. එකම දිනයකදී පැය කිහිපයක් ඇතුලත ලෝකයේ ස්ථාන තුනකදී ගුවන් සේවාවන් තුනකට අයත් ගුවන් යානා අනතුරට පත්වුනා. එයින් බිහිසුණුම හා ඛේදජනකම ගුවන් අනතුර දකුණු කොරියාවේදී සිදුවූ අතර එය දකුණු කොරියානු ඉතිහාසයේ සිදුවූ විශාලතම ගුවන් අනතුර බවයි වාර්ථා වෙන්නේ.

තායිලන්තයේ බැංකොක් අගනුවර සිට දකුණු කොරියාවේ Muan ගුවන් තොටුපළ වෙත පියාසර කරමින් තිබූ Jeju Air ගුවන් සමාගමට අයත් බෝයිං 737-800 වර්ගයේ ගුවන් යානයක් ගුවන් තොටුපළට ගොඩබෑමට උත්සාහ කිරීමේදී සිදුවූ අනතුරකින් එම ගුවන් යානයේ ගමන් කරමින් සිටි පුද්ගලයන් දෙදෙනෙකු හැරෙන්නට ඉතිරි සියළු දෙනාම ජීවිතක්ෂයට පත් උනා. අනතුරට පත්වන විට ගුවන් යානයේ මගීන් 175 දෙනකු සහ කාර්ය මණ්ඩලය 6 දෙනෙකු ගමන් කරමින් සිට ඇති අතර ඉතිරි වූ දෙදෙනාම එහි ගමන් කරමින් සිටි ගුවන් සේවිකාවන් දෙදෙනෙකු බවයි වාර්ථා වන්නේ. 

ලියුම්කරු මෙම ලිපිය සකස් කරන විටත් ගුවන් එම දරුණු ගුවන් අනතුරට හේතුව නිෂ්චිතවම තහවුරු කරගෙන නොතිබූ නමුත් ගුවන් යානයේ කුරුල්ලන් ගැටීමක් හෝ අයහපත් කාලගුණය අනතුරට හේතුවන්නට ඇතැයි සැක කෙරෙනවා. එමෙන්ම මේ වන විට පරීක්ෂන වල අවධානය තවත් දෙසකට යොමුවී ඇති අතර ගුවනි ධාවන පථයක් අවසානයේ දැඩි බිත්තියක් ඉදිකර තිබීම කිසිසේත්ම සිදු නොකල යුත්තක් බවයි විචාරකයන් ප්‍රකාශ කරන්නේ. ගුවන් යානය ගැටී විනාශ වූ තාප්පය නෙතිබුනි නම් ජීවිත විශාල ප්‍රමාණයක් බේරා ගැනීමට හැකිව තිබූ බව ඔවුන් විශ්වාස කරනවා.

දකුණු කොරියාවේදී එතරම් විශාල අනතුරක් සිදුව තිබියෙදී ඊට පැය කිහිපයකට පසුව කැනඩාවෙන් තවත් ගුවන් අනතුරක් වාරතා උනා. ඒ කැනඩාවේ ශාන්ත ජෝන්ස් සිට හැලිෆැක්ස් දක්වා මගීන් 179 දෙනෙකු රැගෙන පියාසර කරමින් තිබූ කැනඩා ගුවන් සේවයට අයත් ගුවන් යානයක් ගොඩබෑමට උත්සාහ කිරීමේදී ගිනි ගැනීමත් සමගයි. ගුවන් යානයේ ජනේල වලින් පිටත ගිනි ගන්නවා දුටු ගුවන් මගීන් භීතියෙන් ඇලලී ගිය අතර කෙසේ හෝ ජීවිත හානියකින් තොරව ගුවන් යානය නතරකර ගැනීමට නියමුවන් සමත් වී තිබුනා. ගුවන් යානය ගොඩබෑමට යොදා ගන්නා රෝදයක් ක්‍රියා විරහිතව පැවතීම අනතුරට හේතුවන්නට ඇතැයි විශ්වාස කරනවා.

එදිනම එනම් දෙසැම්බර් 27 වන ඉරිදාම KLM නෙදර්ලන්ත රාජකීය ගුවන් සමාගමට අයත් බෝයිං 737-800 ගුවන් යානයක් නොර්වේ හීදී අනතුරට පත්වුනා. දකුණු කොරියාවේදී ගිනිගෙන විනාශ වූ වර්ගයේම ගුවන් යානයක් වූ නෙදර්ලන්ත ගුවන් යානය ගුවන් ගතවූ වහාම එහි හයිඩ්‍රොලික් පද්දතියේ ඇතිවූ දෝශයක් හේතුවෙන් හදිසි ගොඩබෑමකට උත්සාහ කර තිබුනා.

එම ගුවන් යානය අනතුරට පත්වන විට එහි මගීන් 182 කඅ ගමන් කරමින් සිට ඇති අතර ගුවන් ධාවන පතයෙන් ඉවතට විසිවූ KLM ගුවන් යානය කිසිදු මගියෙකුට අනතුරක් නොවී නතර කර ගැනීමට ගුවන් නියමුවන් සමත් වී තිබුනා. පසුව ජංගම පඩිපෙලක් භාවිතයෙන් සියළු මගීන් වහාම ඉවත් කිරීමට පියවර ගාන තිබූ අතර මෙම ලිපිය ලියන විටත් කුමන හේතුවක් නිසා අනතුර සිදුවූවේද යන්න තහවුරු කර ගෙන නොතිබිනි. එලැඹි 2025 වසර මෙවැනි ඛේදනීය පුවත් අසන්නට හෝ දකින්නට නොලැබෙන සුබ නව වසරක් වේවා යැයි “අපි” සියල්ලන්ගේම පැතුමයි.

තිලාන් ජයසේකර

සිරිසුභ නව අවුරුද්දේ…

ගිමන් හලන වැහැරුනු කය

වාරුවටම වාඩිවෙලා

ඈත ඉමක සිතිජ කොනේ

මැවෙන රූ රටා,

සිතපු පතපු සමහර තැන්

අතරමගින් නැවති බලා

අතීතයක රූප මැවෙයි 

මීදුමෙන් වෙළා…

දිනෙන් දිනම ජීවිතයක

ශේෂ වෙවී වියැකෙන පණ

තදින් බදා යදම් වෙලා

නවතනු බැරිදා, 

කිනම් අරුත් පහදන්නද

ලොබ බැද ගත් කාසි පනම

සතර වරම් ලැබුවද මතු

හිමිඅහිමි වෙනා…

එපා කිසිත් පොදි බදිනට

දිරන කයට දිරියක් නැත

කල පිං පව් මතු උපදින

දා ඵල ලබනා,

අවුරුද්දක නියම අරුත

කාලය රන් හා සමවෙන

රිදවපු සිත් සුවපත් කොට

සව්සිරි පුරනා…

සිරිසුභ නව අවුරුද්දේ

කිරි ඉතිරෙන අනාවකේ

නව මංපෙත් විවරණයක

සේයා පෙනෙනා,

හීන මවපු නව ලෝකේ 

එකම දැයක දරුවන් සේ

එකාවන්ව එකමුතුවී

සැම සවි වඩනා…

රීනා

ඇයි මෙහෙම

ලං වෙන්න බැරි තරම්

ටිකෙන් ටික

නුඹ දුරස් වෙනවා …

දුන්න ආදරේ නුඹ මට

හැම අතේ 

මං තාම සොයනවා …

වරදක් නොකර මම

නිතර නිතර

වැරදි නුඹ දකිනවා …

හැම දේම දරාගන  මම

අනේ ඉතින්

නුඹ තවම පතනවා …

ගෙවුණු හැටි පෙර දිනක

අපි අපට

සෙනෙහසින් ලං වෙලා …

වින්ද හැගුමන් තවත් ඇත

දරාගන තනියම

හිතේ කොනක හිරවෙලා …

හමුවුනත් මඟ 

හමුනොවුණු ගානට

යන්න අද සිදු වෙලා …

වරදක් කළා නම් නුඹට 

එකම වරද

හුස්ම තරමට පෙම් කලා …
ගගන ගුරුගේ