ශ්‍රී ලාංකීය සිනෙමාව
ශ්‍රී ලාංකීය සිනමාව ශ්‍රී ලාංකීය සිනමා කර්මාන්තය ආවරණය කරයි. වර්ෂ 1947 දී චිත්‍ර කලා මූවිටෝන් හි
එස්. එම්. නායගම් විසින් නිෂ්පාදනය කරන ලද “කඩවුනු පොරොන්දුව” චිත්‍රපටයත් සමඟ ආරම්භ කළ දා සිට
පාදම සොයා ගැනීමට අරගල කළ නව සිනෙමා කර්මාන්තයකි. සාමාන්‍යයෙන් චිත්‍රපට නිර්මාණය වන්නේ
රටේ ප්‍රමුඛ භාෂාව වන සිංහල භාෂාවෙන් ය. ආරම්භක අවදියේදී සිනමාවේ වැජඹුණු බොහෝ ප්‍රසිද්ධ
නළුවන්ට "F" අකුරින් වාසගම තිබූ බැවින් ඇතැම්හු එකළ ශ්‍රී ලංකාවේ සිනමාව Follywood ලෙසද හඳුන්වනු
ලැබිණි.
පළමු වසර නවය තුළ බොහෝ චිත්‍රපට නිපදවන ලද්දේ අසල්වැසි දකුණු ඉන්දියාවේ වන අතර ඉන්දියානු
සිනමාවේ සම්මුතීන් සමීපව අනුගමනය කරන ලදී. චිත්‍රාගාර රූගත කිරීම් සාමාන්‍ය දෙයක් වූ අතර
චිත්‍රාගාර තුළ සියළුම දෑ පාහේ ඉන්දියානු ශෛලිය නිරූපණය වෙන සේ ඉදිකර තිබුණි. 1956 දී පුරෝගාමී
අධ්‍යක්ෂක ලෙස්ටර් ජේම්ස් පීරිස් විසින් නිර්මාණය කරන ලද “රේඛාව” චිත්‍රාගාරයෙන් පිටත
සම්පූර්ණයෙන්ම රූගත කළ පළමු සිංහල චිත්‍රපටය බව බොහෝ දෙනා විශ්වාස කළත් එය 1950 දී කිංස්ලි
ජයසේකර සහ ශීලා පීරිස් රඟපෑ "ගම්බද සුන්දරී" චිත්‍රපටය බව බොහෝදෙනෙක් නොදනී. එය රේකාව
චිත්‍රපටයේ මෙන් දෙබස් එම ස්ථානයේදීම පටිගත කළ පළමු ශ්‍රී ලාංකේය චිත්‍රපටයද විය. මෙයට හේතුව
වූයේ Kinevox 35mm චුම්බක රෙකෝඩරයක ශබ්දය පටිගත කරන ලද අවස්ථාවේ මෙන් නොව 16mm
පටලයේ ශබ්දය දෘශ්‍යමය වශයෙන් පටිගත කරන ලද Auricon sound-on-film කැමරාවක් භාවිතයෙන්
චිත්‍රපටය 16mm මත රූගත කර තිබීමයි. මෙම චිත්‍රපටය පසුව මිලිමීටර් 35 දක්වා blow up වූ අතර 1950
වර්ෂයේදී කොළඹදී තිරගත විය.
රේකාව දේශීය හා ජාත්‍යන්තර විචාරකයන්ගේ පැසසුමට ලක් වුවද චිත්‍රපටය මෙරට ප්‍රේක්ෂකයින්
ආකර්ෂණය කරගැනීමට අපොහොසත් වූ අතර එය බොක්ස් ඔෆිස් වාර්ථා අතරට යාමට සමත් නොවිණ.
"සංදේශය” සහ “කුරුළු බැද්ද” වැනි චිත්‍රපට නිර්මාණය කිරීමට උත්සාහයන් දැරීමට පෙර 1960 ගණන්වල
මුල් භාගය දක්වාම ඉන්දියාවෙන් ණයට ගත් සූත්‍ර කථාන්තරයන් අනුගමනය කරමින් චිත්‍රපට නිර්මාණය
කිරීම සිදුකෙරිණි.
1964 දී ලෙස්ටර් ජේම්ස් පීරිස් නැවතත් ශ්‍රී ලාංකේය සිනමාවේ අභිවර්දනයට දායක වූයේ චිත්‍රාගාරයෙන්
පිටතදී ගීතයක්ද අන්තර්ගත නොකොට රූගත කළ පළමු සිංහල චිත්‍රපටය ලෙස "ගම්පෙරළිය" නිර්මාණය
කරමිණි. එය ශ්‍රී ලාංකීය සංස්කෘතිය යථාර්ථවාදී ලෙස නිරූපණය කිරීම හේතුවෙන් ඉමහත් ප්‍රශංසාවට ලක්
වූ අතර විචාරකයින් සහ ප්‍රේක්ෂකයින් විසින් ද එකසේ පැසසුමට ලක් විය. ගම්පෙරළිය චිත්‍රපටය
වෙනුවෙන් එහි නිෂ්පාදක ඇන්ටන් වික්‍රමසිංහ නවදිල්ලි ජාත්‍යන්තර චිත්‍රපට උළෙලේ දී රිදී මයුර
සම්මානයෙනද පිදුම් ලැබීම ශ්‍රී ලාංකීය සිනෙමාවේ තවත් සුවිශේෂී ජයග්‍රහණයකි. මින්පසුව 1960 දශකයේ
අග භාගයේ දී “සත් සමුදුර” ඇතුළු කලාත්මක සිංහල චිත්‍රපට කිහිපයක් නිෂ්පාදනය කරන ලද්දේ මහාචාර්ය
සිරි ගුණසිංහයන් විසින් වෙන අතර කැමරාකරණයෙන් ආචාර්ය ඩී.බී. නිහාල්සිංහයන් දායක විණි.
1970 දශකයේදී තවත් දක්ෂයින් කිහිප දෙනෙක් ඉදිරියට පැමිණි අතර ඉන්දියානු චිත්‍රපටවල ආභාශය රැගත්
කථා තේමාවන් මෙන්ම කතාන්දරයන් ඔස්සේ වාණිජ දාරාවේ සිනෙමාව අඛණ්ඩව වර්දනය විණි. 1972 දී
ආචාර්ය ඩී.බී. නිහාල්සිංහයන්ගේ "වැලිකතර" චිත්‍රපටය සිනමාස්කෝප් අනුපාතය යටතේ පුළුල් තිරයේ
ප්‍රදර්ශනය වුණු පළමු චිත්‍රපටයයි. "වෙස් ගත්තෝ" චිත්‍රපටයෙන් සාර්ථක ඇරඹුමක් ලබාගත් වසන්ත
ඔබේසේකරයන් 1979 දී "පළඟැටියෝ” චිත්‍රපටය ඇතුළුව තවත් විශිෂ්ඨ චිත්‍රපට රැසක් දායාද කරමින් ජනතා
ප්‍රසාදය දිනාගන්නා ලදි. මේ කාලයේ ඉදිරියට පැමිණි තවත් ප්‍රධාන අධ්‍යක්ෂවරයකු වන්නේ “බඹරු ඇවිත්”
සහ "අහස් ගව්ව" වැනි කෘතීන් තුළින් පූර්ණ සහ අර්දව නාගරීකරණය වූ යොවුන් ප්‍රජාවේ මානසික ආතතිය
විමසා බැලූ ධර්මසේන පතිරාජයනුයි. දේශීයව සුපතල කවියෙකු වන මහගමසේකරයන්ගේ එකම චිත්‍රපටිය
වූ "තුන් මං හන්දිය” ද 1970 දී තිරගත වුණු අතර එය ශ්‍රී ලාංකේය සිනමාවේ තවත් සුවිශේෂී සංදිස්ථානයකි.
1970 දශකයේදීම ආචාර්ය ලෙස්ටර් ජේම්ස් පීරිස්ගේ බිරිඳ වන සුමිත්‍රා පීරිස් ද සමාජයේ ගැටුම්කාරී
භූමිකාවන් පිළිබඳව විමර්ශනාත්මක නිර්මාණ ඉදිරිපත් කිරීම තුළින් ඉදිරියට පැමිණි අතර ඇය
සිනෙමාකරුවන්ගේ ප්‍රථම කාන්තා නියෝජනය වීමද කැපී පෙනුණි. “ගැහැණු ළමයි" සහ “ගඟ අද්දර” ඒවා
අතරින් ප්‍රමුඛ වේ.
ඉදිරි දශක කිහිපය තුළ තිස්ස අබේසේකර, චන්ද්‍රන් රත්නම්, ආචාර්ය ඩී.බී. නිහාල්සිංහ, උදයකාන්ත
වර්ණසූරිය, එච්.ඩී.ප්‍රේමරත්න, අශෝක හඳගම, ප්‍රසන්න විතානගේ සහ විමුක්ති ජයසුන්දර යන
සිනෙමාකරුවන් කර්මාන්තයට නව ජීවයක් ලබා දීමට මහත්වෙහෙසක් දරණලදි. ඩී. බී. නිහාල්සිංහයන්
අතිදක්‍ෂ කැමරා අධ්‍යක්ෂවරයකු මෙන්ම සංස්කාරකවරයකු ද වූ අතර එබැවින් ඔහුගේ චිත්‍රපට සුවිශේෂ
ආකෘතියකින් සමන්විත වෙන අතර ඔහුගේ බොහොමයක් චිත්‍රපටවල සමාජයේ සූරාකෑමට ලක් වූ කාන්තාවන්
ප්‍රදාන ප්‍රස්තූතය විණි.
ප්‍රසන්න විතානගේගේ “පුරහඳ කළුවර” චිත්‍රපටය ශ්‍රී ලංකාවේ නිර්මාණය වූ හොඳම චිත්‍රපටවලින්
එකක් ලෙස ජාතික සහ ජාත්‍යන්තර විචාරකයන් සළකයි. විමුක්ති ජයසුන්දරගේ "සුළඟ එනු පිණිස"
චිත්‍රපටය 2005 කෑන්ස් සිනෙමා උළෙලේ ඇගයීමට පාත්‍ර විය.
අශෝක හඳගමයන් විසින් ශ්‍රී ලංකාවේ දශක තුනක් පුරාවට පැවතුණු සිවිල් යුද්ධය සමාජයේ මූලික තැනුම්
ඒකකය වෙන පවුල තුළ ගොඩනැගෙන මිනිස් අන්තර් සබඳතාවයන් කෙරෙහි කෙතරම් අහිතකර අයුරින්
බලපැවැත්වූයේද යන්න පිළිබඳව වඩාත් යථාර්ථවාදී ලෙස සාකච්ඡා කිරීමට පටන් ගත්තේය. එවැනි
ආන්දෝලනාත්මක කරුණු කාරණා හඹා යෑම සම්බන්ධයෙන් විවිධාකාර පාර්ශවයන්ගෙන් දැඩි විවේචන එල්ල වූ
අවස්ථාද නැතුවා නොවේ.
මෑත වසරවලදී ශ්‍රී ලාංකීය වීර කාව්‍යයන් මෙන්ම ඉතිහාස පුවත් පදනම් කරගත් “අබා", "මහරජ ගැමුණු"
සහ "ආලෝකෝ උදපාදි” වැනි දැවැන්ත පිරිවැයකින් යුත් වාණිජ දාරාවේ චිත්‍රපට විශාල සාර්ථකත්වයක්
අත්කරගෙන තිබීමද සුවිශේෂී කරුණකි. තවද පසිගිය වකවානුවේ පැවති Covid-19 වසංගතය හේතුවෙන්
චිත්‍රපට කර්මාන්තය දැඩි පසුබෑමකට ලක්වූවත් ඉන් අනතුරුව 2022 වසරේදී දැවැන්ත ආදායමක් ඉපැයීමට
ආදරනීය ප්‍රාර්ථනා” චිත්‍රපටයට හැකියාව ලැබුණි.
