25-11-06

අනුන්ට වලවල් නොකපා, තමන් ගොඩ එන්න.....

සැබෑ දියුණුවේ රහසඅන්යයන් පරදවා නොව, තමා දිනා ගැනීමයි….

ලෝකය දිනෙන් දින තරඟකාරී වෙන බව ඇත්ත. අපේ අරමුණු කරා යන ගමනේදී, අපට විවිධ බාධක සහ අභියෝගවලට මුහුණ දීමට සිදු වෙනවා. නමුත්, සැබෑ දියුණුව සහ ස්ථාවර සාර්ථකත්වය තියෙන්නේ අනුන්ගේ ගමන අඩාල කරලා අපේ ගමන යෑමේ නෙවෙයි. “අනුන්ට වලවල් නොකපා තමන් ගොඩ එන්නකියන මේ සරල කියමන තුළ ගැබ්ව ඇත්තේ පුද්ගල සහ සමාජ සංවර්ධනය සඳහා වූ ගැඹුරු දර්ශනයක්.

​1. වලවල් කැපීමෙන් සිදුවන්නේ කුමක්ද?


අප අන්යයෙකුගේ සාර්ථකත්වය ඊර්ෂ්යාවෙන් හෝ තරඟයෙන් දැක, ඔවුන්ව පහතට ඇද දැමීමට උත්සාහ කරන විට, අපේ ශක්තියත් කාලයත් නිකරුණේ අපතේ යනවා.
වෙහෙස දෙගුණ වීම: අනුන්ගේ දියුණුව වැළැක්වීම සඳහා අප දරන වෙහෙස, අපේම දියුණුව වෙනුවෙන් යෙදවීමට තිබූ ශක්තියයි. එමඟින් අපේ ගමන දෙගුණයක් දුෂ්කර වෙනවා.
සෘණාත්මක මානසිකත්වය: නිතරම අන් අය දෙස බලා ඊර්ෂ්යාවෙන් ක්රියා කිරීමෙන්, අපේ මානසිකත්වය සෘණාත්මක වෙනවා. සතුට, තෘප්තිය සහ නිර්මාණශීලීත්වය වෙනුවට හදවතේ ඉතිරි වන්නේ වෛරය සහ කලකිරීම පමණයි.
සමාජ විශ්වාසය බිඳ වැටීම: තවත් කෙනෙකුට හානි කිරීමට උත්සාහ කිරීමෙන් අවට සමාජයේ අප කෙරෙහි ඇති විශ්වාසය බිඳී යනවා. දිගුකාලීන සාර්ථකත්වයට අත්යවශ් වන සහයෝගය සහ සම්බන්ධතා අපට අහිමි වෙනවා.

2. තමන්ගේ සාර්ථකත්වය තහවුරු කරගන්නා මඟ


අනුන්ට වළ කැපීමෙන් ලැබෙන තාවකාලික සතුට වෙනුවට, අපේ ශක්තිය යෙදවිය යුත්තේ වඩාත් ඵලදායී ක්රියාවලියක් සඳහායි:
තමාගේ අභියෝග ජය ගැනීම: අපේ අවධානය යොමු කළ යුත්තේ අන් අය දෙස නොව, තමාගේ දුර්වලතා සහ තමාට ඇති බාධක දෙසටයි. අපේ දැනුම, කුසලතා සහ හැකියාවන් වැඩි දියුණු කර ගන්නේ කෙසේදැයි සැලසුම් කරන්න.
අන්යයන් සමඟ සහයෝගීතාව: සාර්ථක පුද්ගලයෙක් තම ගමන පහසු කර ගැනීමට අන් අයගේ සහයෝගය ලබා ගන්නා අතර, තමාට හැකියාවක් ඇති විට අනුන්ට උපකාර කරනවා. එකට එකතු වී වැඩ කිරීම තුළින් කිසිදා තනිව ළඟා විය නොහැකි ඉලක්ක කරා අපට යා හැකියි.
ධනාත්මක දැක්ම: අන් අය දියුණු වන ආකාරය දකින්නේ තරඟකරුවන් ලෙස නොව, අපටත් ආදර්ශයට ගත හැකි ප්රබෝධමත් සාර්ථකත්වයන් ලෙසයි. ඔවුන්ගෙන් ඉගෙන ගෙන, ඔවුන්ව අභිබවා යාමට නිරෝගී මානසිකත්වයකින් ක්රියා කරන්න.
නිර්මාණාත්මක විසඳුම්: ගැටලුවක් විට අනුන්ට දොස් කීම වෙනුවට හෝ ඔවුන්ව පහතට දැමීමට උත්සාහ කිරීම වෙනුවට, එම ගැටලුවට විසඳුම් සෙවීමට ඔබගේ නිර්මාණශීලිත්වය යොදවන්න.

​ 3. අත්තිවාරම ශක්තිමත් කරමු

සැබෑ දියුණුව කියන්නේ, කඳු මුදුනට තනිවම නැගීමක් නෙවෙයි. එය, ශක්තිමත් පදනමක් ගොඩනඟා, ස්ථාවරව ඉහළට යෑමකි. අන් අය සමඟ සටන් කරමින් ගොඩනඟන සාර්ථකත්වය වැලි පවුරක් වැනිය. නමුත්, අන්යෝන් ගෞරවය සහ සහයෝගය මත පදනම් වූ සාර්ථකත්වය යනු ස්ථාවර අත්තිවාරමක් මත ගොඩනැඟූ මන්දිරයකි.
අපේ ගමනේදී, අපිට අවශ් වෙන්නේ අන්යයන් පරාජය කිරීම නොවෙයි. අපිට අවශ් වන්නේ තවත් හොඳ, දියුණු ලෝකයක්. සඳහා, අද දින සිට අනුන්ට වලවල් කැපීම වෙනුවට, අපේම පාරවල් පුළුල් කර, අනෙක් අයටත් ගමනට ආරාධනා කරමු!

සටහන
නවොද්‍යා දෙව්මිණි ආරියවංශ.

25-11-05

රැයක් හෝ පැයක්

රැයක් හෝ පැයක්

~ නොබිඳෙන පතිකුලයේ අරුමැසි හාස්කම ~

"ධම්ම ජාගොඩ රංග ශිල්ප ශාලිකාවේ" රංගවේදය හදාරා ඉන් නොනැවතී

ඉන්දියාවේ මුම්බායි හී “National Institute of Film Television & Theatre” හී

තවදුරටත් රංගවේදය හදාරන ලාල් වීරසිංහ ලාංකේය සිනමා කර්මාන්තයේ

රංගනවේදියෙකු ලෙස අත්පොත් තබන්නේ වර්ෂ 1991 දී රිදී තිරය

ආලෝකමත් කෙරූ "වැඩ බැරිනම් වැඩක් " සිනමාපටයේ යොවුන්

රංගනවේදියෙකු ලෙසයි.

වර්ථමානය වන විට වෘත්තීය භාවයෙන් රූපලාවණ් ශිල්පියෙකු වන ඔහු

මෙරට ටෙලිනාට්යය මෙන්ම සිනමා කර්මාන්තයන් තුළත් රංගවේදියෙකු,

අදියුරුවරයෙකු, නිෂ්පාදකයෙකු හා තිර රචකයෙකු යන භූමිකාවන්

ඉටුකොට, සාඩම්භර ලෙසින් ඉන්දීය සිනමාපට කිහිපයක් වෙනුවෙන් සිය

රංගන ධායකත්වය ප්රදානය කොට තිබීම සුවිශේෂී කරුණකි.

වර්ෂ 2015 දී රට වටා සිනමාහල්හී තිරගත කෙරුණු "සිංග මචං චාලි" යන

සිය කුළුඳුල් වෘතාන්ත සිනමාපටයෙන් අනතුරුව සිය දෙවන වෘතාන්ත

සිනමාපටය වන "රැයක් හෝ පැයක්" ලෝ වාසී මිලියන සංඛ්යාත

සිනමාලෝලීන්ගේ නෙත් සිත් කුල්මත් කරවන නියාවෙන් ඔහු විසින් නුදුරේදීම

මුදාහරින්නට සැරසෙන වග ඉමහත් සතුටෙන් කියා සිටින්නට කැමැත්තෙමි.

දකින්නෙකුට ඊර්ෂ්යා සිතෙන පරිද්දෙන් සන්තුෂ් සිය ප්රිය බිරිය අපර්ණා හා

සිය එකම දියණිය සමඟින් කුඨුම්භය පුරා මන්දහාසය පතුරවයි. එනමුත්

ඔවුන් සිහිනෙන්වත් නොපැතූ විරූ විලසින් එයින් මදහස අතුරුදන් වන්නේ

සන්තුෂ් රහසේ අනියම් සම්බන්ධයක් පවත්වන බව අපර්ණා පසක් කොටගත්

නිමේෂයේය.

නොබෝ කල් නොගොස් සන්තුෂ් විශ්රාමික යුධ හමුදා නිළදාරියෙකු සමඟින්

ආරවුලක් ඇතිකරගනී. එයින් වික්ෂිප්ත භාවයට පත්වන අපර්ණාගේ මනසේ

අඳුරු කම්පනයන් දෝංකාර දෙන්නට පටන්ගන්නේ සිය එකම දියණිය

හිටිහැටියේ අතුරුදන් වද්දීය. ඉක්බිති අපර්ණා බිරියක විලසින් හා මවක

විලසින් කොතනකදී කෙලෙසින් තීන්දු තීරණ ගනීවිද? ඇගේ තීන්දු තීරණ

හමුවේ සන්තුෂ් කොතනදී කෙලෙසින් තීන්දු තීරණ ගනීවිද? ඔවුන්ගේ තීන්දු

තීරණ හමුවේ දියණියගේ ඉරණම කෙලෙසින් විසඳෙයිද…?

ප්රේක්ෂකාගාරයේ අසුන්ගත් සිනමා රසකාමී සබුද්දික රසික සිත් තුළ කුතුහලය

නොපිරිහෙලා උපදවමින් විටින්විට පැනනගිනා මෙම උභතෝකෝටික

ප්රශ්ණාර්ථයට ශ්රව්දෘශ් මාධ්යයෙන් රිදී තිරය මත පිළිතුරු ප්රක්ශේපනය

කරමින් සිතුවම් පටය ඉදිරියට ධාවනය වේ.

 

දිවිහිමියෙන් පතිවත රකිනා කුලවත් කාන්තාවක් සතු විමසිලිමත් භාවය,

සුපරික්ෂාව, ඉවසීම, දරාගැනීම හා එඩිතරකම යන ධණාත්මක ගුණාංගයන්

සිය ලබැඳියන් අනතුරු කලාපයෙන් මුදාගැනීමට සවිමත් තෝතැන්නක් වන

අයුරු හුවාදැක්වීම තිර රචකයාගේ මෙන්ම අදියුරුවරයාගේ නිර්මාණ වෑයම

වන්නට ඇතැයි සිතමි.

උක්ත වායාමය පරිපූර්ණ අයුරින් සඵල වන්නට යථාර්ථවාදී රඟ

සොභාවක් තිරය මතට ගෙනහැරපෑමට සමත් වැඩිහිටි හා

ළමා රූපණ වේදීන් සමුදායක් තිර රචනය වටා ඒකරාශි

කරගැනීමට අදියුරුවරුන් යුගලය භාග් සම්පන්න වී ඇති

බැව් නොවලහා කිවයුතුය.

ප්රදාන රංගන ධායකත්වය

ලාල් වීරසිංහ

චන්න පෙරේරා

දිල්රුක්ශි වීරප්පෙරුම

කුමාර ජයකාන්ත

රජිත හිරාන්

නොෂින් සිල්වා

රුද්රා

අතිරේඛ රංගන ධායකත්වය

සංජනා නයිඳු

යෝගී රාම්

රාජිත මෙල්ඩර්

අමිල හේරත්

චතුරිකා ආරියවංශ

උදාරි නදීශානි

ලියනා මෙල්ඩර්

නිශාල කේ. නිශ්ශංක

යූසුෆ් මොහොමඩ්

 

මිෂාල් පෙරේරා

කාංචනා පීරිස්

මිලින්ද පෙරේරා

ඔසදි කුමා කුරුකුලසූරිය

ආලෝකා ධනංජනී

චමෝද් ලක්ෂාන්

තිර රචකයාගේ තියුණු පෑන් පහරේ නිර්මිත අරුත රිදී

තිරය මතතේජාන්විතව රූප මාධ්යයෙන් ගෙත්තම් කරවීමේ

අදියුරුවරයාගේ මුඛ් කාර්යභාරය ප්රශස්ථව ඉටුකළ හැක්කේ කලා

අධ්යක්ෂකවරුන්කැමරා ශිල්පීන්වේශ නිරූපණ ශිල්පීන් හා

සංස්කාරකවරුන් යන සිව් වැදෑරුම් නිර්මාණවේදීන්  ඊට අමතරව

තාක්ෂණික දැනුමින් අනූන කාර්මික ශිල්පීන් ස්වකීය

මෙහෙය සකසුරුවම්ව අනූපමේයව ඉටුකරලන්නේ නම් පමණි.

නිෂ්පාදන කාර් මණ්ඩලය

අධ්යක්ෂණය | ලාල් වීරසිංහ

නිෂ්පාදනය | ධනුෂි ප්රේමරත්න

කතාව හා තිර රචනය | ආර්. කුලන්දායි යේෂු

කැමරා අධ්යක්ෂණය | තංගයියා මඩසාමි

සටන් අධ්යක්ෂණය | එස්. ආර්. මුරුගන්, ශේන් ආර්යන්

කලා අධ්යක්ෂණය | එම්. සෙල්වරාජ්, නාලක කුරුප්පුආරච්චි

අංග රචනය | රාමු

5.1 ශබ්ද මිශ්රණය | කාවින්ද රංගන

කොන්ඩා මෝස්තර | කුමුදු ළමාහේවා

නිෂ්පාදන සම්බන්ධීකරණය | නිමල් වික්රමසිංහ

නැටුම් අධ්යක්ෂණය | රේඛා ඇන්ජලීනා, පී. එම්. නන්ද කුමාර

පසුබිම් සංගීතය | සජිත් ඇන්ඩර්සන්, සම්පත් ප්රනාන්දු

ගීත රචනය | සුනිල් ධර්මසිරි, හර්ෂ උඩකන්ද

 

ගීත ගායනය | නොයෙල් රාජ්, චම්පා කල්හාරි, දිනූෂ දිසානායක, ශෂිකා

මධුශානි

විධායක නිෂ්පාදනය | මංජුලා සිල්වා, නිශාන්ත ප්රදීප්

නිෂ්චල ඡායාරූප | ප්රවීන් කුමාර

සංස්කරණය | එල්. යූ. කේ. ඩොෂ්

නිෂ්පාදන කළමනාකරණය | මහේෂ් වනිගසූරිය, චන්ද් සේකරන්

සහය අධ්යක්ෂණය | චාමර බලංගොඩ, සාදුනි ජයපත්මා සුභ්රමනි

තාක්ෂණික සම්බන්ධීකාරක | බුද්ධික මංගල

ලාල් වීරසිංහගේ දෙවන සිනමා සම්ප්රාප්තියට ආශිර්වාදයක් වන

මැයින් චිත්රපට ශාලාවන් වෙතටම සිය ළබැඳියන් සමඟම

ගොස් අරුමැසි සිනමා ආශ්වාදයක් විඳගන්නට ස්වදේශීය සිනමාලෝලී

න් හට ලෙන්ගතු සිත් පෙරදැරිව ඇරයුම් කර සිටින්නේ මතු ශ්රී

ලාංකේය සිනමාවලෝකනයේ ප්රභාෂ්වරය නෙතු ගැටෙන්නට හද

පුරාවට පතමිනි.

සැකසුම

හිරාන් ගමගේ

25-11-04

එංගලන්තයේ පදිංචි ශ්‍රී ලාංකිකයන් සඳහා Inheritance Tax (IHT) පෙර සැලසුම් කිරීමේ වැදගත්කම - දෙවන සාකච්චාව

එංගලන්තයේ පදිංචි ශ්රී ලාංකිකයන් සඳහා Inheritance Tax (IHT) පෙර සැලසුම් කිරීමේ වැදගත්කම – දෙවන සාකච්චාව

එංගලන්තයේ  හි පදිංචි ශ්රී ලාංකිකයන් බොහෝ විට සිතන්නේ, Inheritance Tax (IHT) ඔවුන්ට බලපාන්නේ නැහැ කියලාශ්රී ලංකාවේ IHT නොතිබීම හේතුවෙන් මෙම අදහස ඇති වුවත්, UK හිදී IHT ඔබේ UK-based assets පමණක් නොවසමහර අවස්ථා වල worldwide assets සඳහාත් බලපා හැක.

පසුගිය ලිපියෙන්, අපි IHT යනු කුමක්ද, එය කොහොම ක්රියා කරන්නේද, estate value එක ගණනය කරන ආකාරය, gifts, trusts, reliefs සහ IHT ගෙවීමේ ක්රම පිළිබඳ පැහැදිලි කළෙමු. මේ ලිපියෙන්, UK හි පදිංචි ශ්රී ලාංකිකයන්ට IHT සඳහා ඉදිරියට සැලසුම් කිරීමේ වැදගත්කම සහ early planning අවශ්යතාවය විස්තර කරනු ඇත.

 

  1. Domicile Rules – UK-හිපදිංචිශ්රී ලාංකිකයන්

2017–2025 නීති අනුව, ඔබ UK හි tax years 20 අතර 15 වසරක් පදිංචිවී ඇත්නම්, ඔබ UK domiciled (deemed domicile) ලෙස සැලකේ. එවිට worldwide assets: Sri Lanka property සහ සියලු overseas holdings, estate valuation එකට ඇතුළත් වේ.

Domiciled නොවන අය සඳහා, UK-based assets විතරක් IHT යටතේ ගෙවිය යුතුය. නිසා UK හි දිගු කාලීන ජීවත් වන ශ්රී ලාංකිකයන් තම domicile status හොඳින් තේරුම් ගෙන, professional advice ලබා ගත යුතුය.

 

  1. IHT සැලසුම්කිරීමේවැදගත්කම 

Seven-Year Rule

Gifts (තෑගි), estate එකෙන් පිටවන්නේ මරණයට පෙර අවසන් 7 වසරක පසු පමණි. පසු වයසේදී assets පවරනවා නම්, 7-year rule යටතේ IHT යටත් වීමේ අවදානම ඇත.

Wills සහ Trusts

නිසි will එකක් නොමැතිනම්, UK හි intestacy rules ක්රියාත්මක වේ. එය ශ්රී ලාංකික පවුල් වල සාම්ප්රදායික උරුම බෙදාහැරීමේ ආකල්ප සපුරාලිය නොහැකි විය හැක. උදාහරණයක් ලෙස, පවුලේ නිවස හෝ වෙනත් දේපල අනාගත පරපුරට සාමකාමීව පවරා ගැනීම අවශ් වුවත්, intestacy rules යටතේ එය සැලසුම් මගින් නොව, නීතිමය ආකාරයෙන් බෙදා හැරේ.

Record Keeping

HMRC පසුකාලීනව 20 වසරක gifts ලේඛන විමසිය හැක. ආරම්භයේ සිටම සරල, පැහැදිලි record-keeping කිරීම, disputes අවදානම අඩු කරයි.

Life Insurance

Whole-of-life insurance trust තුළ ලියා තිබේ නම්, IHT ගෙවීමට assets විකුණා නොමැතිව tax cover කළ හැක. මෙය family financial security සහ estate preservation සඳහා ඉතා වැදගත් වේ.

Reliefs (BPR / APR)

Business Property Relief (BPR) සහ Agricultural Relief (APR) වල උපරිම වාසිය ලබා ගැනීමට, qualifying assets නිසි ආකාරයෙන් structure කර, මරණයට පෙර අවම වසර 2ක් තබා ගැනීම අවශ් වේ. Proper planning මඟින් reliefs වල උපරිම වාසිය ලබා ගත හැක.

 

  1. පවුල්සහ සාම්ප්රදායික අදහස්

ශ්රී ලාංකිකයන් බොහෝවිට පවුලේ දේපල, අනාගත පරපුරට රැක ගැනීමට කැමතියි. නමුත් නිසි සැලසුම් නොමැති නම්:

  • දරුවන්ට පවුලේ නිවස විකුණා IHT ගෙවීමට සිදු වෙයි .
  • Surviving spouse  ආර්ථික අභියෝගයකට ලක් විය හැක.
  • උරුමකරුවන් අතර ගැටුම් සහ විවාද ඇති විය හැක, පවුලේ සාමය කඩාවැටේ.

නමුත් නිසි සැලසුම් කර තිබේ නම්:

  • දේපල අනාගත පරපුරට ගැටලුකාරකමකින් තොරව බෙදා හැරිය හැක.
  • Inheritance Tax වගකීම අඩු කරගත හැක.
  • පවුලේ සම්පත් සහ ධනය දරුවන් සහ පැරපුරේ දරුවන් (grandchildren) සඳහා සුරක්ෂිතව රැකිය හැක, පවුලේ උරුමය (family legacy) ආරක්ෂා කරයි.

 

  1. Common Myths
  • “£325,000 අඩු estate නම් IHT බදු නොයෙදේ → නිවසේ වටිනාකම වැඩිවීම සහ pensions එකතු වීමෙන්, estate එක tax-free threshold ඉක්මවිය හැක.
  • ශ්රී ලංකාවේ ඇති දේපළ IHT යටතේ සැලකෙන්නේ නැහැ → ඔබ deemed domicile නම්, Sri Lanka සහ overseas ඇති සියලු assets estate valuation එකට ඇතුළත් වේ.
  •   “Gifts දුන්නොත් බදු වලින් නිදහස් විය හැක” → PETs 7-year rule යටතේ, gift එක මරණයට පෙර අවසන් 7 වසර ඇතුළත සිදු වූ නම් IHT යටතේ ගණනය කෙරේ; reservation of benefit gifts estate එකට add කර ගණනය වේ.
  • “IHT only affects rich” → UK හි property price inflation නිසාමධ්යම පන්තියේ families හි estates  IHT threshold ඉක්මවීමට පුළුවන්උදාහරණයක් ලෙස, £525,000 estateක් තියෙන family එකකට £80,000 IHT liability ඇති විය හැක.
  • “Trusts සියල්ල විසඳයි → Trusts වල 10-yearly periodic charges සහ වෙනත් නීතිමය රීති ඇතනිසි professional උපදෙස් අත්යවශ්යය.

 

  1. Practical Planning Tips
  • Will සකස් කරන්න – පවුල් අතර ගැටලු වැලැක්වීමට සහ probate ක්රියාවලිය සරල කිරීමට.
  •  Gift allowances use කරන්න – £3k annual, £250 small gifts, wedding gifts properly plan කරන්න
  •  PETs early plan කරන්න – 7-year rule යටතේ gifts structured කරන්න  
  •   Estate records update කරන්න – property valuations, bank statements, jewellery appraisals, share certificates, gift records maintain කරන්න.
  •  Charity donations consider කරන්න – net estate 10%+ charities donate කලොත් IHT rate 36% දක්වා reduce වේ.  
  •  BPR / APR සුදුසුකම් පරීක්ෂා කරන්න – පවුල් ව්යාපාර හෝ ගොවිපල හිමියන් නිසි සැලසුම් සකස් කරන්න.
  • Life insurance trust තුළ සලකා බලන්න – payout estate එකට count නොවී බදු ආරක්ෂාව ලබා ගත හැක.
  •  Professional උපදෙස් ලබා ගන්න – solicitors, financial advisers, විශේෂයෙන් සංකීර්ණ estate සඳහා.
  •    නවතම නීති පිළිබඳ යාවත්කාලීන වන්න – 2027 සිට pensions ගණනය, 2025+ දී long-term residency / domicile rules වෙනස්කම්.

 

  1. Planning Timeline
  • 40 වන වියේදී: Gifts (තෑගි) සහ long-term planning පිළිබඳව සලකා බලන්න.
  • 50 වන වියේදී: Wills සහ trusts review කර, අවශ් සංශෝධන කරන්න.
  • 60 වන සහ ඊට පසුව: Life insurance සැලසුම් කරන්න, spouse ආරක්ෂා කර, grandchildren සඳහා අනාගත සැලසුම් සකස් කරන්න.

 

Inheritance Tax (IHT) සැලසුම් කිරීම යනු, පවුලේ ආර්ථික ආරක්ෂාව සහ දේපල අනාගත පරපුරට නිසි ලෙස පැවරීම සඳහා අත්යවශ් ක්රියාවලියකි.

නිසි සැලසුම් සහ professional උපදෙස් ලබාගැනීමෙන්, ඔබේ දේපල අනාගත පරපුරට ගැටලුකාරකමකින් තොරව බෙදාහැරිය හැකි අතර, IHT වගකීම් අඩු කර, පවුලේ උරුමය (family legacy) ආරක්ෂා කළ හැක. Estate planning මඟින් පවුලේ සාමය රැක ගත හැකි අතර, financial uncertainty අවම කර, ආර්ථික ආරක්ෂාව සහ continuity එකක් පවත්වා ගත හැක. එමනිසා, UK හි පදිංචි ශ්රී ලාංකිකයන් IHT සම්බන්ධ සැලසුම් දැන්ම ආරම්භ කළ යුතුය

25-Oct-20

AI තාක්ෂණය අප නරක ලෙස භාවිතා කළහොත්

අද ලෝකයේ වේගවත් වර්ධනය වෙමින් පවතින තාක්ෂණයක් වන්නේ කෘත්රිම බුද්ධිමත් (AI) . AI නිසා අපගේ ජීවිතය පහසුකම් සහිත වන අතර වෛද්, ගුරුත්ව, ගණිත, වාණිජ හා විනෝද ක්ෂේත්රවල විශාල දායකත්වයක් ලබා දී ඇත. එහෙත්, මේ තාක්ෂණය නිවැරදිව නොව භාවිතා කළහොත්, ඒවායෙන් ගොඩක් අනතුරු සහ අභියෝග මතුවිය හැක.

 

  1. තොරතුරු ව්යාජ කිරීම

 

AI මගින් සෑදිය හැකි deepfake වීඩියෝ සහ රූප නිසා මිනිසුන්ට සැබෑ හා ව්යාජය අතර වෙනස හඳුනාගැනීම අපහසු වේ. මෙය පසුබිම් තොරතුරු වංචා, දේශපාලන අර්බුද සහ පුද්ගලික නාස්තියකට හේතු විය හැක.

 

  1. රැකියා අහිමිවීයාම

 

AI පදනම්ව ක්රියා කරන යන්ත් සහ මෘදුකාංග මනුෂ්යයන්ගේ රැකියා බොහොමයක් ආදේශ කළ හැක. එමඟින් අනාගතයේ අර්ථික අසමතුලිතතා වැඩි වීමේ අවදානමක් ඇත.

 

  1. යුධ හා ආරක්ෂාව

 

AI තාක්ෂණය අවි හෝ මාරාන්තික යන්ත් සෑදීමට භාවිතා කළහොත්, ඒවා මිනිස් ජීවිතයට විශාල අනතුරක් වේ. යුධ භූමියේ මිනිසුන් වෙනුවට AI යන්ත් භාවිතා වීම මිනිසත් බව අහිමි කරන අවදානමක් ගෙන එයි.

 

  1. පුද්ගලික දත්ත කඩාවැටීම්

 

අපගේ දත්ත, ඊමේල්, ඡායාරූප සහ පුද්ගලික තොරතුරු AI මගින් අයත් නොවන අය භාවිතා කළහොත්, ගෝලීය හා ආරක්ෂාව බරපතල ලෙස විනාශ වේ.

 

  1. මනුෂ් ගුණාංග අහිමිවීම

 

AI මත අවධාරණය වැඩි වීම නිසා මනුෂ්යයන්ගේ සිතුවිලි, හැඟීම් සහ මනුෂ්යත්වය පවා අඩු විය හැක.

 

AI තාක්ෂණය යනු අපගේ අනාගතය වෙනස් කරන බලවත් මෙවලමකි. නමුත් එය නරක ලෙස භාවිතා කළහොත්, මිනිස් ජීවිතය, ආරක්ෂාව, ආර්ථිකය සහ මනුෂ් සංස්කෘතියට මාරාන්තික බලපෑම් ඇති කරයි. නිසා AI තාක්ෂණය නීතිගතව, වගකීම් සහිතව සහ මනුෂ්යත්වය සුරක්ෂිත කරමින් භාවිතා කළ යුතුය.

 අහිමි හිමිකරු 

25-Oct-15

සිලිඳු රන්වල සමග Q20 with අමා

වේදිකාව, පුංචි තිරය සහ සිනමාව ඔස්සේ විවිධ නිර්මාණ තුලින් චරිතාංග රංගනයෙන් ප්රේක්ෂක සිත් ස්පර්ශ කරමින් එපමණක්ම නොව ගායනය, නර්තනය, හඩ කැවීම මෙම සියලු මාධ්යයන්හි උපන් හපන්කම් ඇති රන්වල පරම්පරාවේ වර්තමාන පුරුක ලෙස ඔටුනු දරණ සිලිඳු රන්වල සමග Q20 with අමා මෙවර දිග හැරුම

1. ඔබ ගැන ඔබව නොදන්නා කෙනෙකුට කිවුවොත්
මම සිලිදු

2. ඔබ සතු කලා හැකියාවන්ගෙන් ඔබ වැඩිපුර නියැලෙන්නට කැමති
රංගනය, ගායනය, නර්තනය සහ හඩ කැවීම් මේ සියලු දේම නියැලෙන්න කැමතියි.

3. ප්‍රේක්ෂක ආදරය දැනුන අවස්ථාවක්
වියළි ටෙලිනාට්යය සදහා ඉතා ඉහල ප්රේක්ෂක ප්රතිචාරයක් ලැබුනා. එමෙන්ම මගේ කට හඩෙන් මාව අදුර ගෙන එදිනෙදා ලැබෙන ප්රතිචාර නම් ගොඩක් තියනවා.

4. ඔබගේ සමීපතමයෙකු ලග නොතිබයුතු යැයි ඔබ හිතන්නේ
ඍණතාවය

5. රංගන ශිල්පිනියක් ලෙස සමාජ මාධ්‍යය භාවිතය පිළිබදව අදහස
රංගන ශිල්පිනියක් වශයෙන් තමන්ගේ කලා කටයුතු ප්රචාරණය කරන්න සමාජ මාධ්යය භාවිතා කිරිමේ වැරැද්දක් මම දකින්න නැහැ.

6. ඔබ පිළිබදව ඔබට ආඩම්බරයක් දැනුන දවසක්
වචනයකින් හරි ධනාත්මක දෙයක් කරන හැම අවස්ථාවකම මම නිහතමානීව සතුටු වෙනවා.

7. ඉතා දක්ෂ රංගන ශිල්පිනියක් වන ඔබගේ මවගෙන් ඔබේ රංගන ජිවිතයට ලැබුන ආදර්ශයක්
ඇය නිරන්තරයෙන්ම ලැබෙන නිර්මාණයට අවංක දායකත්වය ලබා දෙනවා.

8. ආදරණීය කෙනෙකුගෙන් ලබන්න කැමතිම තෑග්ගක්
ආදරය පමණක්ම ඇති

9. ඔබ නිතර මුමුණන ගීතයක කණ්ඩයක්
හැම වෙලාවෙම මොකක්ම හරි ගීයක් මුමුණනවා. නිසා එක ගීතයක් නම් කරන්න අමාරුයි.

10. ශරීර සෞඛ්‍ය වෙනුවෙන් හිතකර යැයි සිතා දිනපතා පූරුද්දක් ලෙස කරන දෙයක්
ලගකදි ඉදලා හොදට වතුර බොනවා.

11. ඔබ ගරු කරන, අනුගමනය කරන රංගන ක්ශේත්‍රයේ චරිතයක්
අම්මා 

12. ඔබ දෙතුන් වතාවක් නරඹපු නැවත නරඹන්නට  කැමති ච්ත්‍රපටයක්
Billy elliot

13. ඔබට ලැබුනා නම් කැමති වෙනත් කෙනෙක් රංගනයෙහි යෙදුන චරිතයක්

ස්වර්ණා මල්ලවාරච්චි, Kate winslette, Natalie portman, Cate blanchette, Emma stone, Olivia coleman, Jessica chastine වැනි රංගන ශිල්පිනියන් රංගන දායකත්වය ලබා දුන් සියළුම චරිතවලට කැමතියි.

14. වේදිකාව, පුංචි තිරය සහ රිදි තිරය… ඔබේ වැඩි කැමැත්ත
මෙම මාධ්යයන් තුනෙහිම අවස්ථාවක් ලැබුනොත් රංගන දායකත්වය ලබා දෙන්න කැමතියි.

15. ඔබට රසටම හදන්න පුළුවන් කෑම වර්ගයක්
රසම රස sandwitches හදන්න පුළුවන්

16. Me time ගැන ඔබේ අදහස
හැම කෙනෙක්ටම ඉතාම වැදගත්

17. ඔබ වැඩිදුර අධ්‍යනයෙහි යෙදෙන්නට කැමති දෙයක්
රංගනය, ගායනය, නර්තනය සහ හඩ කැවීම

18. ඔබ කැමති තාමත් නොකෙරුන අනාගතයේදි කරන්න හිතන දෙයක්
මගේ ආත්මික ගමන

19. සමාජයට ඔබෙන් ගත හැකි ආදර්ශයක්
මම කැමතියි මිනිසුන්ට, සතුන්ට, පරිසරයට කරුණාවන්ත වෙනවට.

20. ඔබේ ප්‍රේක්ෂකයන්ට ඔබේ ඉදිරි කලා නිර්මාණ පිළිබදව පණිවිඩයක්
මෙම දිනවල නීරා චිත්රපටය තිරගත වෙනවා. එමෙන්ම ආදරණීය මිනිසෙක් සහ මූණු ටෙලිනාට්යය විකාශනය වෙනවා. ඉදිරියේදී කීර්ති කේ රත්නායකගේ නිර්මාණයකින් මාව දැක ගන්න පුළුවන්.

අමා නාකන්දලගේ

25-Oct-14

ජීවිතය සමරන්න, ලැබෙන හැම ඇසිල්ලේ..

අපි හැම කෙනාටම තමන්ටම ආවේණිකවූ ජීවන රටාවක්, ගති පැවතුම් ස්වභාවයක්, අනන්යතාවක් තියනවා. මෙකී සාධකත්, නොකී යම් යම් සාධකත් පදනම් කරගෙන අපි අපේම කියලා ගමනක යෙදෙනවා. එතනදී පෞද්ගලික ඉලක්ක, වෘත්තීමය ඉලක්ක වගේම ආධ්යාත්මික ඉලක්ක මුල් කරගෙන සැලසුම් ක්රියාත්මක කරනවා. මේ අතරමැද හමුවන ජයග්රහණ, විශේෂ අවස්ථාවන් හැකි ශක්ති ප්රමාණයෙන් සමරන්න කියලා පොඩි ආයාචනාත්මක ලිපියක් අද දවසේ ගෙනෙන්නට හිතුවා.

ඇතැම්විට ඔබ මේ කටයුත්ත දැනටමත් ඉතාම සැලසුම් සහගතව, ක්රමානුකූලව, හොඳ සංයමයකින් කරනවා වෙන්න පුලුවන්. අනෙක් අතට පිළිබඳව ලොකු අවදානයක් නොදී, සාමාන් පරිදි එදිනෙදා කටයුතු වල නිරතවෙමින් ඉන්නවා වෙන්නත් පුලුවන්. එහෙම විශේෂ සැමරුම් පිළිබඳව ස්ථිර අදහසක් හෝ මුලපිරීමක් නොමැති නම් මේ ලිපිය ඔයාට.

ඉතාම කෙටි කාල පරාසයක, දුක සැප පෙරළෙන අස්ථිර ගමනක ,කොටස්කාරයො උන ඔයාට මට, මේ ගමන තුළ සතුටු වෙන්න පුලුවන් හැම කඩඉමක්ම දිනුම් කණු. ඉලක්ක වලට සීරුවෙන්, මහන්සියෙන් යන්න එපා කියල නම් නෙමෙයි මේ කියන්නේ. අතරමග හිනා වෙන්නත් මතක් කරගන්න ඕනෙ කියලයි ලියන්න ඕනෙ උනේ.

ඉතින් සීත කාලය ඉවර වෙනකන්, අමාරු කාල ඉවර වෙනකන්, ආදායම් මාර්ග තර වෙනකන්ම ඉන්න අපිට කල් නෑ. සතුටින් ඉන්න පුලුවන්, සවුදිය පුරන්න පුලුවන් හැම මොහොතකටම, හැම දවසකටම උපරිම සාධාරණයක් ඉටු කරමු. මොකද, එහෙම සතුටු වෙන්න අපි හැම කෙනාටම සමාන අයිතියක් තියනවා, සම්පත් විශමාකාරයෙන් එකිනෙකා අතරේ බෙදී ගිහින් තිබුණත්. සතුට සමරන්න කල් ගන්න එපා.

හති අරින්නට ඕනෑ,
දුවන ඔය දිවිල්ලේ
පලක් වෙද තුටක් නැති,
වේගවත් විදිල්ලේ
හිනැහෙමින් කාලයට,
පියඹලා නිදැල්ලේ
සමරන්න ජීවිතය ,
ලැබෙන හැම ඇසිල්ලේ

දිමුතු සේනාදි

25-Oct-09

ශ්‍රී ලංකාව තුළ ක්‍රමවත් මැතිවරණ ක්‍රියාවලියක් උදෙසා

ශ්රී ලංකාව තුළ ක්රමවත් මැතිවරණ ක්රියාවලියක් උදෙසා E – Voting හදුන්වා දීමේදී පවතින අභියෝග

ලොව පුරා සිටින ජනතාවට මැතිවරණවලට සහභාගී වීමට ඉලෙක්ට්රොනික ඡන්දය දීම (E – Voting) ජනප්රිය ක්රමයක් බවට පත්වෙමින් තිබේ. එය වේගවත් ප්රතිඵල, අඩු පිරිවැය සහ බොහෝ පුරවැසියන්ට පහසු ප්රවේශයක් පොරොන්දු වේ. ශ්රී ලංකාවේ, මෑත වසරවලදී විද්යුත් ඡන්දය පිළිබඳ සාකච්ඡා වර්ධනය වී ඇත, විශේෂයෙන් වැඩි සේවාවන් අන්තර්ජාලයට මාරු වන විට මේ ගැන අවබෝධය පුලුල් වී ඇත.එහෙත් මෙම සුවිශේෂි ක්රමවේදය පිටුපස නිහඬ අභියෝගයක් පවතී. සෑම ශ්රී ලාංකිකයෙකුටම සහභාගී වීමට එකම අවස්ථාවක් සහ පහසුකම් නොමැත. සමාජආර්ථික අසමානතාවයන් සහ ඩිජිටල් සාක්ෂරතාවයේ අඩු බව මෙම ක්රියාවලියට පවතින ප්රධාන බාධක වේ.

හොඳ අන්තර්ජාල සම්බන්ධතා, ස්මාර්ට්ෆෝන් සහ නිතිපතා පරිගණක භාවිතයක් ඇති නාගරික ප්රදේශවල බොහෝ දෙනෙකුට, විද්යුත් පද්ධතියක් හරහා ඡන්දය ප්රකාශ කිරීම සරල ලෙස පෙනෙන්නට පුළුවන. නමුත් දුප්පත් ප්රජාවන්හි, විශේෂයෙන් කුඩා නගරවල සහ දුරස්ථ ගම්මානවල, තාක්ෂණයට එදිනෙදා ප්රවේශය තවමත් සීමිතය. සමහර පවුල්වලට පරිගණකයක් හෝ ස්ථාවර අන්තර්ජාල සම්බන්ධතාවයක් නොමැත. ඔවුන් එසේ කළත්, දත්ත හෝ නව උපාංගවල පිරිවැය ඉතා ඉහළ විය හැකිය. මෙම මූල් බාධක ඩිජිටල් මෙවලම් පහසුවෙන් භාවිතා කළ හැකි අය සහ භාවිතා කළ නොහැකි අය අතර පැහැදිලි රේඛාවක් නිර්මාණය කරයි. මෙම පරතරය වසා දැමීමට ක්රියාමාර්ගයක් නොමැතිව, විද්යුත් ඡන්දය දීමෙන් තම හඬට අවස්ථාවක් නොමැති ගිය හැකිය.

ඩිජිටල් සාක්ෂරතාවය තවත් ගැටලුවක් එක් කරයි. එනම් කියවීමට සහ ලිවීමට දැන ගැනීම මාර්ගගත පෝරමයක් පුරවන්නේ කෙසේද, මුරපදයක් නිර්මාණය කරන්නේ කෙසේද හෝ වෙබ් අඩවියක ආරක්ෂක පියවර අනුගමනය කරන්නේ කෙසේද යන්න දැන ගැනීම සැමට එක සමාන නොවේ.බොහෝ වැඩිහිටි පුරවැසියන් මෙන්ම තාක්ෂණයට නිරාවරණය නොවන පුද්ගලයින්ට මාර්ගගත ඡන්දයක් ව්යාකූල හෝ බිය උපදවන සුළු විය හැකිය. ඔවුන් වැරදි කිරීමට බිය විය හැකිය හෝ ඔවුන්ගේ ඡන්දය ගණන් නොගනු ඇතැයි කනස්සල්ලට පත්විය හැකිය. තරුණ කණ්ඩායම් අතර පවා, ඩිජිටල් කුසලතා සමාන නොවේ. හොඳින් සන්නද්ධ පාසල්වල සිසුන් ඉක්මනින් උපාංග හැසිරවීමට ඉගෙන ගන්නා අතර, අරමුදල් නොමැති ප්රදේශවල සිටින සිසුන් මූලික පරිගණක භාවිතය සමඟ අරගල කළ හැකිය. පැහැදිලි මග පෙන්වීමක් සහ පුහුණුවක් ලබා නොදුනහොත්, විද්යුත් ඡන්දය ජනගහනයෙන් කොටසක් සඳහා පමණක් මෙවලමක් ලෙස පැවතිය හැකිය.

විශ්වාසය මෙම හිඩැස්වලට සම්බන්ධ වේ. ඉලෙක්ට්රොනික පද්ධතියක් ක්රියා කරන ආකාරය මිනිසුන්ට සම්පූර්ණයෙන් වැටහෙන්නේ නැති විට, ඔවුන් එහි ආරක්ෂාව සහ සාධාරණත්වය ප්රශ්න කළ හැකිය. අනවසරයෙන් ඇතුළුවීම, ඡන්ද අපයෝජනය හෝ තාක්ෂණික දෝෂ පිළිබඳ කනස්සල්ල ඡන්දදායකයින් අලුත් දෙයක් උත්සාහ කිරීමට මැලි කළ හැකිය. ප්රජාතන්ත්රවාදයක් සඳහා, මැතිවරණ කෙරෙහි විශ්වාසය ඡන්දය තරම්ම වැදගත් වේ. එයින් අදහස් කරන්නේ විද්යුත් ඡන්දය පුළුල් පිළිගැනීමක් ලබා ගැනීමට නම් දැනුවත් කිරීමේ ව්යාපාර, සරල උපදෙස් සහ දෘශ් ආරක්ෂණ (Visible Protections) අත්යවශ් බවයි.


ශුභාරංචිය නම් මෙම බාධක ජය ගැනීමට නොහැකි නොවන බවයි. දැරිය හැකි මිලකට අන්තර්ජාල සේවා පුළුල් කිරීම, ප්රජා පුහුණු මධ්යස්ථාන සඳහා සහාය වීම සහ රාජ්පෞද්ගලික හවුල්කාරිත්වයන් දිරිමත් කිරීම මගින් අවාසි සහගත කණ්ඩායම් වෙත තාක්ෂණය සමීප කිරීමට උපකාරී වේ. ජංගම හිතකාමී වේදිකා (Mobile-friendly platforms), දේශීය භාෂා අතුරුමුහුණත් (local language interfaces) සහ පැහැදිලි උපකාරක මාර්ග (clear help lines) පළමු වරට භාවිතා කරන්නන් සඳහා පද්ධති (Systems) පහසු කළ හැකිය. පුරවැසිභාවය පිළිබඳ පාඩම් සමඟ ආරක්ෂිත මාර්ගගත භාවිතයන් ඉගැන්වීමෙන් පාසල් සහ යෞවන සමාජවලට කාර්යභාරයක් ඉටු කළ හැකිය. වෙනත් රටවල මෙන් ශ්රී ලංකාව තුළ මෙය ක්රියාත්මක කීරීමෙන්, එනම් විද්යුත් ඡන්දයට මාරුවීම ප්රජාතන්ත්රවාදය බෙදීම වෙනුවට ශක්තිමත් කරන බව ශ්රී ලංකාවට සහතික කළ හැකිය.

රට තම මැතිවරණ ක්රියාවලිය නවීකරණය කිරීම සලකා බලන විට, තාක්ෂණය පමණක් සාධාරණත්වය හෝ ඇතුළත් කිරීම සහතික නොකරන බව මතක තබා ගැනීම වැදගත් වේ. ඡන්දයක් යනු සෑම පුරවැසියෙකුම වැදගත් බවට අංගයකි.ආදායම, වයස හෝ ඩිජිටල් අත්දැකීම් නොසලකා සියලුම ශ්රී ලාංකිකයින්ට සහභාගී වීමට අවස්ථාවක් ඇති විද්යුත් ඡන්ද (E- Voting) ක්රියාවලිය කරනු සක්රීය කරනු ඇත.

පවිත්‍රා රණතුංග