24-05-17

AI තාක්ෂණය ගැන නොදත් තතු

AI යන යෙදුම 1950 දශකයේ සිටම පරිගණක විද්‍යා ක්ෂේත්‍රය තුළ භාවිතා වී තිබේ. එහෙත් ක්ෂේත්‍රයෙන් පිටත සිටින පුද්ගලයන් 2022 වර්ෂයේ අවසානය වනතුරුම ඒ පිළිබඳව වැඩි අවධානයක් යොමුකළේ නැත.

          මෑතකාලීනව Machine Learning සම්බන්ධයෙන් ඇතිවූ දියුණුවට සමගාමීව ප්‍රධාන පෙළේ නව සොයාගැනීම් රාශියක් සිදු වූ අතර, මෙම සොයාගැනීම් අපගේ එදිනෙදා ජීවතවලට සුවිශාල බලපෑමක් ඇතිකිරීමට පටන් ගෙන තිබේ.

 AI තාක්ෂණය පිළිඹඳ අධ්‍යයනය කිරීමේදි ප්‍රධාන යෙදුම් සම්බන්ධයෙන් පැහැදිලි අවබෝධයක් ඇතිකරගැනීම වැදගත්වේ.  එමඟින් ගෝලීය මට්ටමින් සිදුවන සංවාදයන්ට සම්බන්ධ වීමට අවස්ථාවන් සලසා ගත හැකිය. මෙහිදී ප්‍රධාන යෙදුම් දහයක් පිළිඹඳව සාකච්ඡා කල හැකිය.

Artificial Intelligence (AI)

Artificial Intelligence හෙවත් කෘත්‍රිම බුද්ධිය යනු යම් යම් ආකාරයන්ට මිනිසුන්ට සමාන ලෙස කටයුතු කළ හැකි, අධි-බුද්ධිමත් පරිගණක පද්ධතියකි. මිනිසුන් කියන දේවල් තේරුම් ගැනීම, තීරණ ගැනීම, භාෂා පරිවර්තනය, යමක් ධනාත්මකද සෘණාත්මකද යන්න තීරණය කිරීම සහ අත්දැකීම්වලින් ඉගෙනගැනීම ආදිය මීට ඇතුළත් ය. මිනිසුන් විසින් තාක්ෂණය උපයෝගී කරගෙන එය නිර්මාණය කර ඇති නිසා එය කෘත්‍රිම හෙවත් Artificial වේ. AI පද්ධතිවලට ඩිජිටල් මොළ තිබෙන බවක් ඇතැම් අය පවසති. එහෙත් ඒවා භෞතික යන්ත්‍ර හෝ රොබෝවරුන් නොවේ. ඒවා පරිගණක තුළ ක්‍රියාත්මක වන වැඩසටහන් ය. ඒවා ක්‍රියාත්මක වන්නේ, දත්ත එකතූන් විශාල සංඛ්‍යාවක් Algorithms නමින් හැඳින්වෙන උපදෙස් මාලාවන් හරහා යැවීමෙනි. මෙමගින් සාමාන්‍යයෙන් මිනිසුන්ගේ බුද්ධිය සහ කාලය අවශ්‍ය වන ක්‍රියාකාරකම් ස්වයංක්‍රීය කළ හැකි ආකෘති නිර්මාණය කරනු ලැබේ. ඇතැම් විට මිනිසුන් සෘජුව AI පද්ධති සමග ගනුදෙනු කරති. බොහෝ අවස්ථාවල AI පසුබිමින් ක්‍රියාත්මක වේ. අප ටයිප් කරන විට වචන යෝජනා කිරීම, Playlists සඳහා ගීත යෝජනා කිරීම සහ අපගේ කැමැත්ත අනුව වඩාත් හොඳින් ගැළපෙන තොරතුරු ඉදිරිපත් කිරීම යනාදිය මීට උදාහරණ ලෙස දැක්විය හැක.

Machine Learning

Artificial Intelligence යනු අපගේ ඉලක්කය නම්, එය ළඟා කරගත හැකි මාර්ගය Machine Learning වේ. මෙය AI යන ප්‍රධාන විෂය යටතේ පවතින, පරිගණක විද්‍යාවේ ක්ෂේත්‍රයකි. මෙහිදී මිනිසුන් විසින් පරිගණක පද්ධතියකට රටා හඳුනා ගැනීමට සහ ඒවා පදනම් කරගෙන අනාවැකි කීමට පුහුණු කරමින් යමක් කරන ආකාරය කියා දෙනු ලැබේ. පුහුණු ක්‍රියාවලියේදී අදාළ පද්ධතියට ඉගෙනගැනීමට සහ වැඩිදියුණු වීමට උපකාර කිරීම සඳහා විවිධ ආදාන සහ ප්‍රතිපෝෂණ සමඟින් දත්ත නැවත නැවතත් Algorithm හරහා ලබාදෙනු ලැබේ.  රූප හඳුනාගැනීම සහ භාෂා පරිවර්තනය වැනි සාම්ප්‍රදායික පරිගණක සැලසුම්කරණ ක්‍රමවේදයන් මගින් විසඳීමට දුෂ්කර වන ගැටලු සම්බන්ධයෙන් මෙය විශේෂයෙන්ම ප්‍රයෝජනවත් ය. මේ සඳහා අතිවිශාල දත්ත ප්‍රමාණයක් අවශ්‍ය වන අතර, එම අවශ්‍යතාව සපුරාගැනීමට හැකි වූයේ මෑතකදී ය. තොරතුරු වැඩි වැඩියෙන් ඩිජිටල්කරණය වීම සහ පරිගණ දෘඪාංග වේගවත්, කුඩා සහ බලවත් මෙන්ම සියලු තොරතුරු පිරිසැකසුම් කිරීමට හැකි තත්ත්වයකට පැමිණීම නිසා මෙම හැකියාව අපට ලැබිණි. 

Large Language Models

Large language models හෙවත් LLMs හිදී මිනිසුන් සන්නිවේදනය කරන ආකාරය අනුකරණය කිරීමට හැකි පරිදි භාෂාව භාවිතා කිරීමට උපකාරී වන Machine Learning ක්‍රමවේද භාවිතා වේ. ඒවාට පදනම් වී ඇත්තේ Neural Networks හෙවත් NNs ලෙස හැඳින්වෙන, මිනිස් මොළයේ ක්‍රියාකාරීත්වයෙන් අභාසය ලැබූ පරිගණකකරණ පද්ධති ය. මේවා මිනිස් වචන භාවිතා කිරීමට උපකාර වන, භාෂාවේ රටා සහ සම්බන්ධතා ඉගෙනගැනීම සඳහා පෙළ විශාල ප්‍රමාණයක් ඇතුළත් කරමින් ඒවා පුහුණු කර ඇත. මේවා සතු ගැටලු විසඳීමේ හැකියාව, භාෂා පරිවර්තනය, චැට්බොට් ආකාරයට ප්‍රශ්නවලට පිළිතුරු ලබාදීම, ලිවීම සාරාංශගත කිරීම මෙන්ම, කථා, කවි සහ පරිගණක කේත ලිවීම සඳහා වුවද භාවිතා කළ හැකි වේ. මේවාට සිතිවිලි සහ හැඟීම් නැතද, ඇතැම් විට එසේ ඇති බවක් කෙනෙකුට හැඟී යාමට ඉඩ ඇත. එයට හේතුව ඒවා මිනිසුන් සන්නිවේදනයේ යෙදෙන ආකාරය ඉගෙනගනිමින්, ඒ අනුව ප්‍රතිචාර දැක්වීමට පුහුණු කර තිබීම ය. 

Generative AI

Generative AI යනු හුදෙක් පවතින දේවල් පිළිබඳව තොරතුරු ලබාදීමට පමණක් නොව, නව දේවල් නිර්මාණය කිරීමට විශාල භාෂා ආකෘතිවල  බලය වැඩිදියුණු කරන තාක්ෂණයකි. එය රටාවන් සහ ව්‍යුහයන් හඳුනාගෙන, මුල් දෙයට සමාන  එහෙත් අලුත් දෙයක් නිර්මාණය කරයි. ඡායාරූප, සංගීතය, ලිවීම්, වීඩියෝ සහ කේත වැනි දේ නිර්මාණය කිරීමට ඊට හැකියාව ඇත. කලා නිර්මාණයන් සිදුකිරීමට, ප්‍රබන්ධ රචනා කිරීමට, නිෂ්පාදන සැලසුම් කිරීමට පමණක් නොව, වෛද්‍ය කටයුතුවලට සහය වීමට පවා ඒවාට හැකියාව තිබේ. කෙසේ නමුත් වැරදි අරමුණු සහිත පුද්ගලයන් අතට පත් වුවහොත් මෙය ව්‍යාජ පුවත් සහ ඡායාරූප නිර්මාණය කිරීම සඳහා භාවිතා කිරීමට ඉඩ ඇත. එම නිසා, AI මගින් සිදුකරන ලද නිර්මාණ පැහැදිලිව හඳුනාගැනීමේ ක්‍රමවේදයන් නිර්මාණය වෙමින් පවතී.

Hallucinations

Generative AI පද්ධතිවලට කථා, කවි සහ ගීත නිර්මාණය කිරීමේ හැකියාව ඇත. එහෙත් ඇතැම් විට අපට සත්‍යය මත පදනම් වූ ප්‍රතිඵල අවශ්‍ය වේ. මෙම පද්ධතිවලට ව්‍යාජය කුමක්ද, අව්‍යාජය කුමක්ද යන්න හඳුනාගත නොහැකි නිසා, ඒවා වැරදි ප්‍රතිචාර ලබාදීමට ඉඩ ඇත. මෙම පද්ධති නිර්මාණය කරන පුද්ගලයන් Hallucinations ලෙස හඳුන්වන්නේ මේවා ය. වඩාත් නිවැරදිව කිවහොත් මේවා fabrications ලෙස නම්කළ හැක. එය කෙනෙකු සඳ මතුපිට මිනිස් මුහුණක හැඩහුරුකම් දැක, සඳ මත මිනිසෙකු සිටින්නේ යැයි කීමට සමාන ය. “Grounding” නම් ක්‍රමවේදයක් ඔස්සේ මෙම ගැටලුව විසඳීමට තාක්ෂණික නිර්මාණකරුවෝ උත්සාහ දරමින් සිටිති. කිසියම් මාතෘකාවක් සම්බන්ධයෙන් නිරවද්‍යතාව වැඩිදියුණු කිරීම සඳහා විශ්වාසනීය මූලාශ්‍රයකින් AI පද්ධතිය වෙත තොරතුරු සැපයීම මින් අදහස් වේ. ඇතැම් විට, පද්ධතිය පුහුණු කළ පසුව යාවත්කාලීන වූ තොරතුරු පිළිබඳව පද්ධතිය දැනුවත් නොමැති නම්, එහි පුරෝකථනයන් වැරදි වීමට ඉඩ ඇත.

Responsible AI

සුරක්ෂිත සහ සාධාරණ පද්ධති නිර්මාණය කිරීම සඳහා නිර්මාණකරුවන්ට මගපෙන්වීම ලබාදෙන්නේ Responsible AI මූලධර්ම මගිනි. Machine learning ආකෘතිය, මෘදුකාංග, පරිශීලක අතුරුමුහුණත (User interface) සහ භාවිතයට අදාළ නීති හා සීමාවන් ඇතුළු සෑම මට්ටමකදීම එය භාවිතා වේ. අධ්‍යාපනය හා සෞඛ්‍යය වැනි, පුද්ගලයන් සම්බන්ධ වැදගත් කටයුතුවලදී තීරණ ගැනීමේ වගකීම මෙම පද්ධති වෙත පැවරී තිබීම නිසා සහ, මෙම පද්ධති මිනිසුන් විසින් නිර්මාණය කර පුහුණු කරන ලද බැවින් යම් යම් පක්ෂපාතීත්වයන් ඒවා තුළ පැවතිය හැකි නිසා, මෙවැනි මාර්ගෝපදේශ තිබීම අතිශයින් වැදගත් ය. මෙම පද්ධති පුහුණු කිරීමට භාවිතා කරන දත්ත පිළිබඳව පැහැදිලි අවබෝධයකින් යුතුව, යම් යම් පුද්ගල කණ්ඩායම්වලට පමණක් නොව සමස්ත සමාජයටම පොදුවේ යහපත සැලසීම සඳහා මෙම පද්ධතිවල පවතින අඩුපාඩු නිවැරදි කිරීම මෙහි ප්‍රධානතම අරමුණකි.  

Multimodal models

Multimodal ආකෘතියකට එකවර විවිධ වර්ග හා කාණ්ඩවලට අයත් දත්ත භාවිතා කළ හැකි වේ. පින්තූර බැලීමට, ශබ්දවලට සවන් දීමට සහ වචන කියවීමට ඒවාට හැකියාව ඇත. එය බහුකාර්යසාධන හැකියාවේ උපරිමයක් ලෙස හැඳින්විය හැකි වේ. මෙම තොරතුරු සියල්ල එක්කරමින්, ඡායාරූප සම්බන්ධයෙන් විමසන ප්‍රශ්නවලට පිළිතුරු ලබාදීම වැනි දේවල් ඉටු කිරීමට එයට හැකියාව ඇත.

Prompts

Prompt එකක් යනු, කළ යුතු කාර්යය කුමක්ද යන්න AI වෙත දැනුම් දීම සඳහා භාෂාව, ඡායාරූප හෝ කේත වැනි මාධ්‍යයකින් පද්ධතියකට ඇතුළත් කරනු ලබන උපදෙසකි. ඉංජිනේරුවන් ඇතුළුව AI සමග ගනුදෙනු කරන සියලුම දෙනා, LLM අතරින් අවශ්‍ය ප්‍රතිඵල ලබාගැනීම සඳහා මේවා ප්‍රවේශමෙන් නිර්මාණය කළ යුතු ය. උදාහරණයක් ලෙස, හුදෙක් සැන්ඩ්විච් එකක් ඉල්ලීම පමණක් ප්‍රමාණවත් නැත. නිසි රසය ලබාගැනීමට නම් ඔබ කැමති පාන් වර්ගය සහ ඇතුළත් විය යුතු එළවලු ඇතුළු අඩුවැඩිය සියල්ල නිසි පරිදි සඳහන් කළ යුතු ය.

Copilot

Copilot යනු ඔබගේ ඩිජිටල් ක්‍රියාකාරකම්වලදී ඔබත් සමග වැඩ කරන පෞද්ගලික සහකරුවෙකු වැනි දෙයකි. එය ලිවීම, කේතකරණය, සාරාංශකරණය සහ සෙවීම් වැනි කටයුතුවලදී ඔබට උපකාරී වෙයි. එමෙන්ම තීරණ ගැනීමටත්, විශාල වශයෙන් දත්ත වටහා ගැනීමටත් එය උපකාරී වෙයි. LLM සම්බන්ධයෙන් මෑතකාලීනව සිදුවූ වැඩිදියුණු කිරීම් නිසා Copilot නිර්මාණය කිරීමට හැකි වී ඇත. මෙමගින් ස්වභාවික මිනිස් භාෂාව ග්‍රහණය කරගෙන, එකිනෙකට වෙනස් පරිගණක වැඩසටහන් තුළ වැඩ කරන විට පිළිතුරු ලබාදීමටත්, අන්තර්ගතයන් නිර්මාණය කිරීමටත්, අවශ්‍ය දේවල් ක්‍රියාවට නැංවීමටත් හැකියාව ලැබේ. මේවා සුරක්ෂිත බවත්, යහපත් අරමුණු සඳහා භාවිතා වන බවත් තහවුරු කරගැනීම සඳහා Responsible AI මාර්ගෝපදේශ පදනම් කරගෙන නිර්මාණය කර ඇත. ගුවන් යානයක සිටින සහය නියමුවෙකු හෙවත් Copilot කෙනෙකු මෙන්ම, ඔබ කරන කටයුතු ඔබ මිස Copilot පාලනය නොකරන නමුත්, වඩාත් ඵලදායී හා කාර්යක්ෂම ලෙස කටයුතු කිරීමට ඔබට සහය වීමට මේවාට හැකියාව ඇත.

Plugins

මෙය ඔබේ ස්මාර්ට් දුරකතනයට Apps ඇතුළත් කිරීමට එක්තරා දුරකට සමාන ය. අවශ්‍ය අවස්ථාවලදී යම් යම් කාර්යයන් ඉටුකිරීම සඳහා ඒවා ක්‍රියාත්මක වේ. මෙමගින් මූලික මාදිලිය වෙනස් කිරීමකින් තොරව වැඩි කාර්යයන් ප්‍රමාණයක් ඉටුකිරීමට AI යෙදුම්වලට හැකියාව ලැබේ. උදාහරණයක් ලෙස වෙනත් මෘදුකාංග හා සේවාවන් සමග ගනුදෙනු කිරීමට Copilot මාදිලිවලට හැකිවන්නේ මෙමගිනි. AI පද්ධතිවලට ඒවා තුළ නව තොරතුරු භාවිතා කිරීමටත්, සංකීර්ණ ගණනය කිරීම් සිදුකිරීමටත්, වෙනත් වැඩසටහන් සමග සන්නිවේදනය කිරීමටත් මෙමඟින් අවස්ථාව සලසා දෙයි. ඩිජිටල් ලෝකයේ සෙසු අංශ සමග AI පද්ධති සම්බන්ධ කිරීම තුළින් එම පද්ධති වඩාත් බලවත් කරනු ලබන්නේ Plugins මගිනි.

               AI මඟින් මිනිසා බලාපොරොත්තු තබා ගත් තීක්ෂ්ණ බුද්ධිය ලබා දෙනු ඇති අතර, ඒවා අප නොදැන සිටි ප්‍රශ්නවලට පිළිතුරු සපයනු ඇත. AI පද්ධති වේගවත් වන අතර  කිසිදා වෙහෙසට පත් නොවේ.

මෙය උදාහරණ වලින් සහ එකිනෙකාගෙන් ඉගෙන ගන්නා අතර විශේෂිත වසම් වල සිටින මිනිසුන්ට වඩා සැලකිය යුතු තරම් දක්ෂ වනු ඇති බව , අනාගතවාදී අදහසක් නොව යථාර්ථයකි. 

AI යනු මානව වර්ගයාගේ ලොකුම තර්ජනය සහ විශාලතම බලාපොරොත්තුවයි. මන්ද එය බුද්ධියේ පරිණාමයේ කැපුම් දාරය වන අතර එම බුද්ධිය සමඟ බලය පැමිණේ. AI මානව වර්ගයාට තර්ජනයක් නොවන නමුත්, මිනිසුන් විසින් එය අනිසි ලෙස භාවිතා කිරිමේ අවදානමක් ඇති කිරීමේ ඉඩ කඩද පවතින බව සිහි තබා ගත යුතුව ඇත.

         වර්තමාන ලෝකය බොහෝ දුරට කෘත්‍රිම ඉගෙනීම මගින් ක්‍රියාත්මක වේ. ඔබ දන්නා පරිදි දැනටමත් අපගේ දුරතනවල භාවිතා කරන Google Assistent , Alexa , Siri , Cortana කෘතිම බුද්ධී සහායකයින් ගණනාවක් අපගේ ජීවිතය වඩාත් වේගවත් කරයි.

අද මිනිසුන්ට සුරතල් සතුන් ඇත, අනාගතයේදී සෑම කෙනෙකුටම ඔවුන්ගේ එදිනෙදා ජීවිතයට උපකාර වන තමන්ගේම රොබෝවරු සිටිනු ඇත. මෙම තාක්‍ෂණය කෙතරම් ප්‍රබල විය හැකි දැයි සිතා ගත නොහැකි මට්ටමක පවතී..

                       මංගලා පවිත්‍රානි

24-05-14

හැම වැස්සම ලස්සන නෑ නුවරට

නුවර අහස සමඟම හරි හරියට,

මහද වෙලෙන කල අඳුරු වලා

දෙදෙන සමඟ එක කුඩයක ගිය මග,

තනිවම යමි සරසවිය බලා

ගිලිහි වැටුණු රොබරෝසියා කුසුමක,

තවම නොමල ඒ සුන්දර පැහැසර,

සොඳුරු-බිඳුණු පෙම මතක් කලා

ආදර මාවත අද්දර තෙපලූ,

ආදර බස් දෙසවනෙහි පිරී

හෙට ගැන නොව දුර අනාගතය ගැන,

පැතු පැතුමන් මොහොතකින් සිඳී

මහවැලියයි මා සෝ ගඟ ගැලුවද,

අහස සිඹිනු රිසි නුඹ හන්තානකි,

නිසසල වී නිහඬවම හිඳී

පුරහද අවපස යනු දැක පෙරදින,

හදවත මගෙ සසැලවී ගියත්

හැමදා පවතී කියා අමාවක,

නොසිතුවෙ ආදරෙ නිසා හුඟක්

හුරුකරගමි නෙත දැන් ඝන අඳුරට,

ඔබෙ රුව ගිලිහුණ කඳුලක දියකර,

නොපතමි මේ වැනි පෙමක් තවත්

තාරක ජයතිලක

24-05-10

එක දවසක් අහඹු ලෙසට

අපි හමුවූවා,

තව දවසක් වරුසාවෙක

කුඩයට එබුනා,

ගව් ගනන් දුරට හිත දුවලා

සිහිනෙක රැදිලා,

නුඹ අන්සතු යැයි දුටුදා මගේ

සිත ගොළුවූවා…

නොම ඇහැරී දෑස් වසා

සිහිනෙම ගිලිලා,

ඉන්න හිතයි පිළිනොගෙනම

හිමි නෑමයි කියා,

තරු පාර පුරා කදුලු සලා

හිත් අහස නිවා,

දාහක් ගිනි උහුලාගෙන

සිත ඉකි බින්දා….

ජීවිතයේ තනි මංසල

හැඩතල කරවා, 

සිත කවුලු වසා දොරගුළු ලා

තනිකර දමලා

නුඹට උරුම නුඹෙ ලෝකයේ

හිමි කිරුළ දරා,

යන්න ඉතිං සමුගෙන සිහිනේ

නිම කරදා….

✍️ රීනා ඩි සිල්වා

24-05-09

අඳුරු දිවිය සසොඳුරු සෙස සිත්තම් සෙරූ වින්සන්් වැන් ස ෝ

“හදවතත් මුහුද වැනිය.කුණොටු ඇත.රැළි ඇත .නමුත් එහි ැඹුසේම මුතු ඇත.”

-වින්සන්් වැන් ස ෝ-

ඔබ චිත්‍ර කලාව පිළිබඳ සුවිශ ේෂී ඇල්මක් දක්වන්ශන් නම් වැන් ශ ෝ විසින් සිත්තම් කල ‘ Starry Night ‘ශෙවත්

‘තාරකා රාත්‍රිය’ සිතුවම ඔශේ ශනත් සිත් පැෙැර ශ න ඇති බව ශනාරෙසක් .තරු පිරුණු රාත්‍රී අෙශසේ අරුමැසිය

නිල් කෙ පැෙැති වර්ණවලින් ො අපූරු ෙැඩතල මගින් ශ න ෙැර පෑ ‘ තාරකා රාත්‍රිය ‘සිතුවම අපව ඉන්රජාලික

ශලෝකයක අතරමං කිරීමට සමත් ය.නමුත් එම ඉන්රජාලික සිත් තරාශේ දිවිය ඔහුශේ සිතුවම් ශමන් වර්ණවත්

ශෙෝ සුන්දර ශනාවී ය. මරණින් පසු අමරණීය වූ ශමම අනර්ඝ සිත්තරාශේ ජීවන අන්දරය ශේදනීය ය.

වින්සන්් වැන් ශ ෝ 1953 මාර්තු මස 30 වන දින ශනදර්ලන්තශේ උපත ලැබීය.ඔහුශේ පියා ක්‍රිසේතියානි වූ

අතර ඔහුට තිශයෝ නම් බාල සශෙෝදරශයක් විය.

වැන් ශ ෝ තම කලා දිවිය තුළ ශතල් සායම් සිතුවම් 860කුත් ඇතුළු ව කලා නිර්මාණ 2100 කට පමණ ජීවය

ලබා දුන් අනර්ඝ සිත්තශරකි.ඔහු ප ේචාත් උපසේිතිවාදී චිත්‍ර ශිල්පශේ පුශරෝ ාමියකු ශලස සැලශක්.ඔහුශේ

සිතුවම් අතරට භූ දර් න ො ආශල්ඛය සිතුවම් ඇතුළත් ශේ. නමුත් ශමම සුදක්ෂයා වයස අවුරුදු 37 දී සියදිවි

නසා ැනීශමන් මරණයට පත්වීම ශේදයකි.

වැන් ශ ෝ චිත්‍ර කලාව සේවයං අධ්‍යයනශයන් පුරුදු පුහුණු වූ අශයකි. එශමන්ම තම ජීවන මන පුරාවටම දුක්

කරදර වලින් බැට කෑ අශයකි.

වැන් ශ ා 1876 වසශර්දී වරප්‍රසාද අඩු පාසලක ගුරුවරයකු ශලස ශසේවය කශළේය.දුප්පතුන් පිළිබඳ සංශේදී වූ

වෑන් ශ ෝ පසුව ශේව ැතිවරශයකු ශලස අසරණයන්ට උපකාරය කිරීමට කටයුතු කශළේය.නමුත් ශේව ධ්‍ර්මය

පිළිබඳ දැනුම මදිකම බව නිසා ඔහුට දි ටම ශසේවය කිරීමට ශනාෙැකි විය.

වැන් ශ ෝශ කලා ජීවිතය ශදස බැලීශම්දී ඔහුශේ මුල් කාලීන කලා නිර්මාණ ප්‍රතික්ශෂේප වීම ඔහුශේ මානසික

ශසෞඛය ශකශරහි දැඩි බලපෑමක් ඇති කිරීමට විය.ඔහු දැඩි මූලය දුෂේකරතාවලින් පිරුණු ජීවිතයක් ත කළ අතර

ශබාශෙෝවිට සිය සශෙෝදරයා වන තිශයෝශ න් මූලය ආධ්‍ාර ලබා ැනීමට වෑන් ශ ෝට සිදු විය.දක්ෂතාවය ො

කැපවීම ශකතරම් තිබුණද ඔහුට ජීවිත කාලය තුළ විකුණා ැනීමට ෙැකි වූශේ සිතුවම් එකක් ශෙෝ ශදකක් පමණ

ප්‍රමාණයක් බව කියශේ.ඒ සිතුවම වන්ශන Red wine සිතුවමයි.

එශමන්ම ඔහුශේ ආදර ජීවිතයද අවුල් වියවුල් පිරි එකක් විය.

ඔහු පළමුව ආදරය කර උර්සුරා නම් කාන්තාව වැන් ශ ෝව ප්‍රතික්ශෂේප කළ අතර පසුව ඔහු ආදරය කල ඔහුශේ

ඥාති සශෙෝදරියශ න් ද ප්‍රතික්ශෂේප විය.ශමම ප්‍රතික්ශෂේප වීම් නිසා ඔහු ශබාශෙෝ සිත් තැවුලට පත් විය. ඔහු

ක්‍රිසේීන් නම් ැබිණි ණිකාවකට ශපම් කලද එම සම්බන්ධ්‍තාවය ද අතරම නැවතිණි.අවංක ආදරයක් තමාට

ශනාමැතිකම ශෙේතුශවන් වැන් ශ ෝ මෙත් සිත් තැවුශලන් කාලය ත කර ඇත.

2 | P a g e

ශමවැනි ැටලු ෙමුශේ වැන් ශ ෝ කාංසාව ො මානසික අවපීඩශයන් පීඩාවට පත් වූ අතර ඔහු ශකතරම්

වියවුශලන් සිටිශේද යත් වරක් කාලයක් ඔහුශේ මිතුශරකුව සිටි ශපෝල් ශ ා ෑන් නම් පුේ ලයා සම ඇති වූ

ආරවුලකදී ඔහුව ඝාතනයට තැත් කල වැන් ශ ෝ පසුව තමාශේම වම් කන කපා ත් බව කියැශේ.1899 වසශර්දී

ඔහු මානසික බිඳවැීශමන් පසු සිය කැමැත්ශතන් ම ාන්ත ශපෝල් ඩී මේශසෝල් නම් මානසික ශරෝගීන් වසන

කඳවුරට ඇතුළත් විය.

ශමම කාලය තුළ ඔහුශේ සිතුවම්කරණ ෙැකියා ඔහු විසින් ම ඔප් නංවා ත්ශත්ය.ඔහුශේ සිතුවම් අතර අති ය

ජනප්‍රිය වූ ‘Irises’ ,’The Starry Night ‘ ො ‘The blue self portrait’ ඒ අතර ශේ.එම කඳවුශර් කවුළුශවන් දුටු

අෙශසේ සුන්දරත්වය ඔහු ‘ තාරකා රාත්‍රිය’ ශලස සිතුවමට නැංවිය.නමුත් ඔහු සිතුශේ එය අසාර්ථක නිර්මාණයක්

බවයි.

“ජශන්ලශේ යකඩ කූරු අතරින් මම තිරිඟු ව ාවක් දකිනවා” ශලස ඔහු එම දර් නය පිළිබඳ සශෙෝදරයා වන

තිශයෝට ලියූ ලිපි තුළ සදෙන් කර ඇත.

ඔහුශේ සිතුවම් කලාව ශදස බැලීශම්දී ඔහු සේවාභාව ධ්‍ර්මයට අති ය ආදරය කල තැනැත්ශතකු බව පසක්

ශේ.එශමන්ම ඔහුශේ සිතුවම් තුළින් ඔහුශේ මශනෝභාවයන් තුළ වන කැලඹීම් නිරූපිතය.ඔහු සිය සශෙෝදරයාට

ලියූ ඇතැම් ලිපිවල ඇති කරුණු ෙද කම්පා කරවීමට සමත් ය.

“මම ශබාශෙෝ විට සිතන්ශන් රාත්‍රිය දවාලට වඩා ජීවමාන ො වර්ණවත් බවයි”

“මම අති යින් සංශේදී ද නැතශොත් ජීවිතය දරා ත ශනාෙැකියිද යන්න මම ශනාදනිමි”

“දුක සදෙටම පවතිනු ඇත”

ආදිය ඔහු ලිපි මගින් ශසායුරාට පවසා ඇත.අවසානශේ වයස අවුරුදු 37 දී ඔහු ශවඩි තබාශ න සිය දිවි ොනි කර

ත්ශත්ය.

ඔහුශේ මරණශයන් පසුව ඔහුශේ නිර්මාණ ශකශරහි ශදසේ විශදසේ විචාරාක්ිය ශයාමු වන්නට විය.එකල එක

සිතුවමක් පමණක් අශලවි වූවත් අද වැන් ශ ෝශේ සිතුවම් ඉෙළම මිලකට අශලවි වන්ශන් වැන්ශ ෝවාදීමය

අනනයතාවශේ ඇති අේවිතීය බව කරණ ශකාට ශ නය.නමුත් අවාසනාවකට ඔහුශේ සාර්ථකත්වය නැරඹීමට

ඔහු සිටිශේ නැත.

ඉතින් ජීවිශත් ශකතරම් අපෙසු අවසේථාවකදී වුවද සෑම අඳුරු වළාවකම රිදී ශර්ඛාවක් ඇති බව ශමශනහි කරමින්

එයට මුහුණ ශදන්න.

සටෙන- පියුමි ශනලුමිකා

ජීවිතේ සෙල්ලමක්..

මාවතේ කලබලෙන් –  විසිරි දුහුවිලි අතර

මානෙතේ ගැටුණි මේ – ලපටි සුදු නෙළුම් මල

සාගතේ උණුසුමෙන් – නිතර මැලවුණු මුහුණ

පාසැලේ සීනුවේ – හඬින් පිබිදුණු අයුර

මුදු නමුත් කුණු වැකුණු – දෑත්  කරගැට බිඳී

වැදු මවක් මිස වෙනත් – කිසිම නෑයෙක් නැතී 

රුදු ලොවේ හස්තයෙන් – හිඳින මුත් නොගැලවී

සුදු පරෙවි රෑන දෙස – දෑස් දල්වා සිටී

ජීවිතේ සෙල්ලමට – හසුවුණත් පුතේ නුඹ

සෙල්ලමට ජීවිතේ – ගෙවන අයවලුන් මැද

පැරදුණත් උන් දිනක – නොපරදී නුඹ නිසැක.

මන්දයත්, 

ජීවිතේ සෙල්ලමට – ‘දුක’යි ඉහලම ලකුණ

තාරක ජයතිලක

සංසාරේ දවසක

දවසක හමුවෙලා 

කවුරුත් නැති තැනක,

ඇවිද යමු 

දෙඅත් පටලවා දුරක,

හිතුනොත් මඟ 

නතර වී තැනක,

කතා වෙමු අපි 

හමුවෙන හැටි සසරේ 

කොනක …

තිබුනොත් හිතේ 

කොතැන හරි මතක,

හිටියොත් මම

කොහේ හරි දුරක,

සඟවා තබා

පපුවෙ ගැඹුරේ ඉඩක,

රත්තරනේ …

එන්න සොයා  …

අමතක නෑ එදා

දොඩමළු වූ මතක …

ගගන ගුරුගේ

නෙල්ලි

සතියක් පුරාවට එක දිගටම මම කාර්‍යබහුල වුනේ හිතාමතාමයි. එක දිගට වැඩ කරද්දි පහුගිය කාලේ මගේ ජීවිතේ සිද්ද වුනු හොඳ වගේම නරක දේවල් අමතක කරන්න හොඳම ඔසුවක් විදියට මම තෝරගත්තේ කාර්‍යබහුල වීමයි. එක තැනකින් අනික් තැනට, එතනින් තවත් තැනකට යන මම රෑට ගෙදර යන්නේ නිදන කාමරේ හොයාගෙන. ආයෙමත් උදේට මම එළියට බහින්නේ පහුගිය කාලේ මේ ගෙදර ඇතුලේ සිද්ද වුනු දේවල් හැමදෙයක්ම අමතක වුනු ගානට. 

‘මැඩම්, යන්ග් මැගසින් එකෙන් ඇවිත්, කලින් අපොයින්ට්මන්ට් එකක් දාලා ඇවිත් තියෙන්නෙ. එවන්නද? 

මගේ ලේඛම්වරිය අහද්දී මම ඇස් මොහොතකට ලැප්ටොප් පරිඝනකයෙන් ඉවතට ගත්තා. 

‘නීනා, මට ඒ ගැන ඇත්තටම අමතක වුනා. කමක් නෑ එවන්නකො. එතකොට ඒකත් ඉවරයක්නෙ..

‘ඔව් මැඩම්… මම එන්න කියන්නම්. මම බොන්නත් මොනවා හරි ලෑස්ති කරන්නම්’ 

නීනා කියද්දි මම ඇය දිහා බලලා හිනා වුනා. මේ දවස් වල කතා කරන්න දහසක් දේවල් තිබුනත් මම ඒ දේවල් ගැන කතා නොකර කට වහගෙන ඉන්න හුරු වුනේ ඒක මට පුදුමාකාර නිදහසක් දෙන නිසයි. 

‘නීනා… 

යන්න ගිය මම නීනව මොහොතකට නවත්තගත්තා… 

‘මැඩම්….

‘එයාලට කියන්න මේ ඉන්ටවීව් එකට දින දා ගත්තේ මගේ ඩිවෝස් එකට කලින්. ඒහින්ද අපි අද කතා කරන්නෙ ෆැෂන් ගැන විතරයි කියන්න. ඒ හැර මගේ ඩිවෝස් එක ගැන වචනයක් හරි ඇහුවොත් මේ ඉන්ටවීව් එක වෙන්නෙ නෑ කියන්න. ඒකට කැමති නම් විතරක් එයාලව තව විනාඩි පහකින් එවන්න.. 

එක හුස්මට මම කියාගෙන යද්දි නීනා මම දිහා බලාගෙන හිටියා. ඇය දන්නවා පහුගිය කාලේ ඇතුලත සේරා ඉද්දමල්ගොඩ වුනු මෝස්තර නිරූපණ ශිල්පිනියක් වගේම ලංකාවේ ප්‍රමුඛ පෙලේ ව්‍යවසායිකාවක් වුනු මට මාධ්‍ය වලින් තිබුනු කරදරය. පුවත්පත් වාර්තා කරුවන්ට, සමාජමාධ්‍ය වලට මගේ දික්කසාදය ගැන කියලම මම වගේම නීනත් හෙම්බත් වෙලයි උන්නේ. ඊටත් එකම ප්‍රශ්නයට එකම පිළිතුර දිගින් දිගටම දෙන එකේ නීරස බව මේ වෙද්දි ඕනවටත් වඩා මටයි නීනටයි දැනිලා තිබුනා. 

‘මම ඒක කියන්නම් මැඩම්. හැමෝම හැසිරෙන්නෙ ලෝකේ පලවෙනි වතාවට දික්කසාද වුනේ මැඩම් වගේ… 

එහෙම කියලා නීනා යද්දී මම ඒ වචන ගැන කල්පනා කරා. ලෝකේ පළවෙනි ගැහැනිය නොවුනත් මමත් දැන් දික්කසාද ගැහැණියක්. සරලවම කිව්වොත් බැදීම් වලින් තොර ගැහැණියක්. 

ගෙවුනු අවුරුදු තුනක් හිටපු කැබිනට් ඇමති ධර්මප්‍රිය මැදගොඩගේ එකම පුතා වුනු විශ්ව මැදගොඩ එක්ක විවාහ වුනු මම ඔහුගේ ජීවිතෙන් නීතියෙන් ඉවත් වෙලා අදට දෙසතියක්. ඇත්තටම අපි අවුරුදු තුනක් එකට ජීවත් වුනා. ඒත් ඒ අවුරුදු තුන ඇතුලත දවස් කීයක් මම සතුටෙන් හිටියද? 

ඒ ප්‍රශ්නෙ මම මගෙන්ම අහද්දි යන්ග් සඟරාවේ කාර්‍යමණ්ඩලයත් එක්ක නීනා ආවා මගේ කාර්‍යාලයට.ඉතින් මට සිද්ද වුනා මොහොතකට මගේ කල්පනා ලෝකෙන් මිදෙන්න. 

……………………………………

හැන්දෑකාලෙට මුහුදු වෙරළක් කියන්නෙ හිත නිවෙන තැනක්. ඒවගේම මිහිපිට කළාගාරයක්. මම නීනත් එක්ක ගල්කිස්ස හෝටලේට ආවේ අන්තිම වතාවට විශ්ව මුණගැහිලා යන්න. ඒ ඔහුගේ උවමනාවකට. 

බීමට සුදු වයින් වීදුරුවක් ඇණවුම් කරපු නීනා මගේ ළඟින් වාඩි වුනේ දුරකතනයෙන් වෙලාව බලමින්. 

‘මැඩම් එමු කිව්ව නිසා ආවා මිසක් මම කැමති නෑ විශ්වගේ මූණවත් බලන්න… 

‘ඇයි ඒ? 

ඇයගේ ප්‍රශ්නයට අනික් පැත්තට මම තවත් ප්‍රශ්නයක් අහද්දි නීනගේ මූණ පුදුම වෙනවා මම දැක්කෙ ඇස් කොනින්.

‘ඇයි අහන්නෙ මැඩම්? මේ තරම් විනාසයක් මැඩම්ගේ ජීවිතේට කරපු මිනිහා දික්කසාදත් වුනාට පස්සෙ තවත් මොකට හම්බෙනවද? මට නම් මහා විකාරයක්.. 

‘හ්ම්ම්ම්, ඒත් කාලෙකට කලින් මගේ කසාද මිනිහනෙ. ඒකයි… 

මම එහෙම කියද්දි නීනා දිග හුස්මක් හෙලුවා. ඊට පස්සෙ අපි අතරේ තිබුනේ දීර්ඝ නිහැඬියාවක්. 

‘මම විශ්වට ආදරේ කරේ ඇත්තටම. එයා හම්බුනු කාලෙදි මම දන්නෙ නෑ එයා කාගෙ කවුද කියලාවත්. විශ්ව හරි ලස්සනයි. මගේ ෆැෂන් ශෝ එකට ආවේ තරින්ද එක්ක. ඒ දවස අද වගේ මට මතකයි. දැකපු දවසේ ඉදන් විශ්වයි මම ඉක්මනට ලං වුනා. මාස හය හතක් ඇතුලත බැන්දා.. ඔක්කොම කරුම පටන්ගත්තේ බැන්දම… 

මේ කතාව මම නීනට දස දහස් වතාවක් කියලා ඇති. හැමදාම එයත් එකම කතාව අහනවා. ඒක දැන් පුරුද්දක් වෙලා. 

‘විශ්වට තිබුනා ඊට වඩා ටිකක් ආදරේ කරන්න. තාත්තගේ සෙක්‍රිටරිට ළමයෙක් දෙනකොට මාව නිකම් වත් මතක් වුනේ නැද්ද දන්නෙ නෑ. මට දුක නීනා ඒ ගෑනි ප්‍රෙග්නන්ට් වුනු එකට නෙවෙයි. ඒ කාලේ ඇතුලත කිසිම වෙනසක් නොපෙනවා මම එක්ක ජීවත් වුනු එකට. මම රැවටුනු එකට මට දුකයි නීනා. අපි අතරේ ප්‍රශ්න තිබුනා. නැත්තේ නෑ.. ඒත් මම දන්නෙ නෑ. මම අද කල්පනා කරා අපි බැදලා හිටිය අවුරුදු ගාන ඇතුලේ සන්තෝසෙන් දවස් කීයක් උන්නද කියලා. ඇත්තටම පිටතට පේන්න දුකක් නොතිබුනත් මට තේරුනා කසාදේ ඇතුලේ මම උන්නෙ තනි වෙලා කියලා. එහෙම බලද්දි මේ අවුරුදු තුනට හිතට එකඟව මම සතුටෙන් ඉන්න ඇති මාස හයක්… 

‘මාස හයක්?’

නීනාට පුදුමයි මගේ උත්තර ගැන. මම සුදු වයින් වීදුරුවෙන් උඟුරක් බිව්වා. 

‘ඔව් ඔක්කොම දවස් එකතු කරොත් අවුරුදු තුනක, ඒ කාලෙ ඇතුලත මාස හයක් ඉන්න ඇති. ඇත්ත ඒකයි. මම තාමත් දන්නෙ නෑ මට වැරදුනු තැන. දැන් ඒක කල්පනා කරා කියලා වැඩක් නැ. සරලව කියනවා නම් කසාද ජීවිතෙත් නෙල්ලි ගෙඩියක් වගෙයි. හැබැයි මගේ මුලින් නෙල්ලි වෙලා පස්සෙ කරවිල වුනා. මොකද ආයෙත් මම කසාදයක් ගැන හිතන්නෙ නෑ. එච්චර අප්පිරියයි… 

මම කියලා ඉවර කරද්දි නීනා මගේ අතින් අල්ලා ගත්තා. මම ටිශූ එකක් අරගෙන ඇස් වලට උනපු කඳුලු පිහදගත්තා. තත්පර ගානක නිහැඬියාවකින් පස්සේ නීනා කතා කරන්න ගත්තා. 

‘ නෙල්ලි ගෙඩියක් වගේ තියෙන්න ඕනේ ජීවිතේ මිනිහෙක් කරවිල වගේ තිත්ත කරා නම් මොකටද මැඩම් ඒ මිනිහා කියන පදේට තවත් නටන්නේ? ඇත්තටම මේ ගමනත් මීඩියා වලටයි ගොසිප් සයිට් වලටයි තමන්ගේ රීච් වැඩිකරගන්න හොඳ විදියක්. හැබැයි මැඩම්ගේ හිත රිදෙන එක ඔය කාටවත් අදාල නෑ. හැමෝම කරන්නේ මැඩම්ව පාවිච්චි කරන එක. දැනුවත්ව හෝ නොදැනුවත්ව… 

මෙතුවක් කාලෙකට නීනා නොකියපු කතාව අද ඇය කියද්දි මම තිගැස්සුනා. එක හුස්මට ඉතිරි වෙලා තිබුනු වයින් වීදුරුව බිව්ව මම එතනින් නැගිට්ටේ ශරීරයට දැනුනු පුදුමාකාර නිදහසකින්. 

‘අපි යමු නීනා.. ආයෙත් විශ්ව මැරුණටවත් මම එන්නේ නෑ. මට මෙච්චර කල් නොතේරුන දෙයක් තේරුම් කරාට ඔයාට ඇත්තමයි පිං. දික්කසාද වෙලත් සැනසීමක් නොදැනුනාට අද ඉදන් මම සැනසීමෙන් ඉදිවි. අපි යමු…. 

මම එහෙම කියද්දි නීනා මගේ දිහා බලලා හිනා වුනා. මගේ වාහනේ ගල්කිස්ස හෝටලයෙන් පිටතට යද්දි විශ්වගේ වාහනේ ඇතුලට ගියා. ඒ තත්පර ගානට අපේ ඇස් එකිනෙකට ගැටුනත් මම අහක බලාගත්තා. 

තක්ෂිලා ඒකනායක.